2017 жылы 9 наурызда Еуразия ғылыми-зерттеу институтының ғылыми қызметкері Өмірбек Қанай «Шыңжаң Ұйғыр Автономиялық Районының (ШҰАР) Қазіргі Экономикалық және Әлеуметтік Жағдайы» тақырыбында семинар өткізді.
Өмірбек Қанай «Шыңжаң Ұйғыр Автономиялық Районының (ШҰАР) қазіргі экономикалық және әлеуметтік жағдайы» атты семинарында, негізінен ШҰАР-ның ағымдағы экономикалық жағдайындағы өзгерістері мен жерасты байлығы туралы толық ақпарат берді.
Өмірбек Қанай «Шыңжаң Ұйғыр Автономиялық Районының (ШҰАР) қазіргі экономикалық және әлеуметтік жағдайы» атты семинарында, негізінен ШҰАР-ның ағымдағы экономикалық жағдайындағы өзгерістері мен жерасты байлығы туралы толық ақпарат берді. Өмірбек Қанай, тарихи Жібек жолының бойындағы Шыңжаңның іргелес 8 мемлекетпен 5600 км ортақ шекарасы барлығын айта отырып, географиялық орналасуы тұрғысынан Қытайдың Еуразия және Таяу Шығыс аймақтарымен экономикалық қарым-қатынастарын нығайтуында маңызды орынға ие екенін атап көрсетті. Сонымен қатар, ШҰАР-ндағы 17 шекаралық өткел, 107 халықаралық автожол мен халықаралық жүк тасымалы үшін пайдаланылатын 2 әуежайдың Қытайдың Орталық Азия арқылы Еуропаға ашылған қақпасы ретінде қызмет атқарып келе жатқанын баян етті.
ШҰАР-ның тағы бір басты ерекшелігі ретінде мол жерасты байлығына ие екенін мәлім етті. 2014 жылғы мәліметтерге сәйкес, Қытайдың жалпы мұнай қорының 30%-ын (5,6 млрд. тонна) және табиғи газ қорының 34%-ын (1,4 трлн. текше метр) ШҰАР құрайтынын тілге тиек етті. Бұған қоса өлкедегі көмір қоры Қытайдың жалпы көмір қорының 40%-ына (2,19 трлн. тонна) сәйкес келетінін, сондай-ақ өлкеде 142 кен түрі анықталғанын да атап көрсетті. Семинар барысында, ШҰАР-нда 12 жергілікті ұлттың барлығы және 2016 жылғы санақ бойынша жалпы халық саны 23,22 млн. болғаны, жалпы халық санының Ұйғырлар 48,5%, Қытайлар 37% және Қазақтар 7%-ын құрайтыны айтылды.
2009 жылы 5 шілдеде Үрімшіде туылған этникалық қақтығыстың ШҰАР-ның әлеуметтік-экономикалық ахуалымен қатар, Қытайдың ШҰАР-на қаратқан саясаты үшін де маңызды бетбұрыс болғанын айтқан Өмірбек Қанай, ресми Пекиннің содан бастап ШҰАР-на қарата жаңа саяси және экономикалық шаралар қабылдай бастағанын, аталмыш этникалық қақтығыстан кейін ҚХР президенті Ху Цзиньтаодың және 400 адамнан құралған мемлекеттік делегациясының өңірдегі өзекті мәселелер мен оларды шешу жолдарын қарастыру, әсіресе өңірдің экономикалық дамуы үшін қажетті жұмыстар жасау мақсатында ШҰАР-на қызметтік тексеру жүргізгенін де баяндады. 2010 жылы наурыз айында Пекинде өткен ШҰАР туралы мәжілісте Қытайдың Мемлекеттік кеңесі тарапынан дамыған 19 өлке мен ірі қаланың ШҰАР-на экономикалық көмек көрсетуі туралы шешім қабылданғаны айтылды.
ШҰАР-на бағытталған инвестициялар мен жеңілдіктердің арқасында 2010-2014 жылдары ШҰАР-ның ЖІӨ орташа 10% мөлшерінде артқандығын, әсіресе құрылыс және ауыл шаруашылығы секторлары қарқынды дамыған салалар болғанын атап өтті. Сонымен қатар, Қытайдың ашық есік саясатының ШҰАР-ның сыртқы саудасының дамуына, атап айтқанда Орталық Азия елдерімен сауда қатынастарын ілгерілетуде үлкен рөл атқарғанын сөз етті. «Бір Белдеу Бір Жол» стратегиясы мен Қытай-Пәкістан Экономикалық Дәліз тұрғысынан да ШҰАР-ның маңыздылығы арта түскенін, сондай-ақ Қытайдың да аталмыш сауда жолдары мен логистикалық арналарды нығайту арқылы ШҰАР экономикасын дамытуды көздеп отырғанын атап көрсетті. 5 Шілде Оқиғасынан кейін аймақта экономикалық жақтан даму көрілгенімен, әлеуметтік жағынан кейбір шектеулердің ортаға шыққанын да баян етті.
Семинар соңында қатысушылар ШҰАР-ның экономикалық жағдаймен қатар, көлік тасымалы саласындағы мәселелер бойынша пікір алмасты.