2020 жылдың 23 сәуірінде Еуразия ғылыми-зерттеу институтының аға ғылыми қызметкері профессор, доктор Гүлнар Надирова «Дін және мемлекет: Кеңес билігінің алғашқы онжылдығы» атты семинар өткізді.

Профессор, доктор Гүлнар Надирова семинарында Кеңес Одағы кезіндегі дін мен мемлекет арасындағы қатынастардың дамуы туралы мағлұмат берді. Надированың айтуынша, дін-мемлекет қатынастарының тарихына қатысты түсінігіміз жақында мұрағат құжаттарының пайда болуының нәтижесінде бірқатар өзгерістерге ұшырады. Жаңа деректерді тарихи оқиғалармен салыстыра отырып, осы тақырып бойынша жаңа көрініс қалыптастыра аламыз. 1918 жылы КСРО Халық комиссариатының алғашқы жарлығына сәйкес мемлекет пен діннің қарым-қатынасы толығымен жойылғанын атап өткен профессор, доктор Гүлнар Надирова сонымен қатар мемлекет тарапынан дінді қаржыландыру және мемлекеттік оқу орындарында діни сабақтарды оқыту тоқтатылғанын мәлімдеді.

Семинар жалғасында профессор, доктор Гүлнар Надирова КСРО құрылғаннан бері біртіндеп дінге қарсы дұшпандық саясат жүргізіле бастағанын, ғибадат орындары жабылып, дін қызметкерлері қудалана бастағанын айтты. Надирова бұл саясаттың ауқымы, әсіресе 1937-1938 жылдары едәуір күшейгенін және мыңдаған дін қызметкерлеріне қысым жасалғанын атап өтті. Надирова мемлекеттің исламға қатысты саясаты христиан дініне қарағанда жұмсағырақ болғанын, себебі үкімет исламды КСРО-ның мұсылман аймақтарын бақылауға алу құралы ретінде қолданғанын айтты.

Профессор, доктор Гүлнар Надирова жалпы КСРО-дағы ислам дінін «ресми» және «бейресми» ислам деп екіге бөліп қарастыруға болатынын тілге тиек етті. Бұған сәйкес, ресми ислам мемлекеттің бақылауындағы исламды білдірсе, бейресми ислам Кеңес үкіметі тарапынан қолдау таппаған кез келген діни көріністерді қамтыды. Профессор, доктор Гүлнар Надирова баяндаманы дайындау үшін мұрағат құжаттарын, сондай-ақ, дін қайраткерлерімен жүргізілген түрлі сұхбаттарды пайдаланғанын атап өтіп, өз семинарын аяқтады.