2021 жылы 10 маусымда Еуразия ғылыми-зерттеу институтының ғылыми қызметкері Балжан Ешметова «Мажарстан мен Орталық Азия арасындағы қарым-қатынастар» атты онлайн семинар өткізді.
Еуразия ғылыми-зерттеу институты директорының орынбасары, доктор Суат Бейлурдің кіріспе сөзінен кейін семинарын бастаған Балжан Ешметова 20 ғасырдың аяғындағы үлкен саяси, экономикалық және әлеуметтік өзгерістер Еуропа мен Азияның кейбір бөліктеріндегі саяси шекаралардың айтарлықтай қайта құрылымдалуына алып келгенін түсіндірді. Югославия мен Чехословакия ыдырағаннан кейін Балқан түбегінен Кавказ бен Орталық Азияға дейінгі кең географиялық аймақта халық саны 300 миллионнан асатын 20-дан астам жаңа егемен мемлекет пайда болғанын баяндады. Балжан Ешметова соңғы 30 жыл ішінде «Шығыс Еуропа және Орталық Азия» елдері деп аталатын бұл елдердің жаһанданудың бұрын-соңды болмаған жеделдеуін және онымен бірге туындаған барлық жағымды және жағымсыз әсерлерді бастан кешіргендігін әңгімеледі.
Балжан Ешметова Еуропалық Одақ (ЕО) пен НАТО-ның мүшесі Мажарстанның Орталық Еуропада маңызды мемлекет ретінде терең тарихы бар ел екенін еске сала отырып, Мажарстанның тәуелсіздік алғаннан бері маңызды саяси, экономикалық және әлеуметтік реформалар жүргізген Орталық Азия елдерімен тарихи және мәдени байланыста екенін атап өтті. Балжан Ешметова, Мажарстанның Орталық Азия елдерімен қарым-қатынасты дамытуға үлкен мән беретіндігін айта отырып, бұл тұрғыда Мажарстанның ЕО-ның Орталық Азия аймағымен, әсіресе, Қазақстан, Өзбекстан және Қырғызстанмен ынтымақтастықты дамытуда маңызды рөл атқаратынын жеткізді. Мажарстанның, әсіресе, 2010 жылдан бастап «Шығысқа ашылу» деп аталатын жаңа сыртқы саясат ұстанымы аясында түркі елдерімен тығыз ынтымақтастықты дамытып келе жатқанын түсіндірген Балжан Ешметова, сонымен қатар 2018 жылы Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесінің (Түркі Кеңесі) байқаушы мүшесі болған Мажарстанда 2019 жылы Түркі Кеңесінің Еуропалық кеңсесінің ашылуымен бірлікте елдің Түркі кеңесі шеңберінде қарым-қатынастары тереңдей түскенін атап көрсетті.
Семинардың жалғасында Балжан Ешметова Мажарстан мен Орталық Азия арасындағы саяси қарым-қатынастармен қатар сауда-экономикалық, гуманитарлық, мәдени және басқа салалардағы қатынастардың қазіргі жағдайы туралы ақпаратпен бөлісіп, Орталық Азиямен сауда-экономикалық қатынастарында, әсіресе, Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстан елдері алдыңғы қатарда екенін айтты. Осы тұрғыда Қазақстанның Мажарстанға экспортының негізгі бөлігі мұнай, машина бөлшектері мен құбырлар болса, Қазақстанның Мажарстаннан импорты негізгінен дәрі-дәрмектер, гигиеналық құралдар, тыңайтқыштар, гербицидтер және медициналық химия өнімдері болғанын кестелер арқылы түсіндірді. Қырғызстанның Мажарстанға экспортының негізгі элементтері силикон, бұршақ өнімдері және ет өнімдері, ал Қырғызстанның Мажарстаннан импорттайтын тауарлары дәрі-дәрмектер, электр жабдықтары және көкөніс консервілері болып табылатындығын мәлімдеді. Өзбекстанның Мажарстанға экспортының негізгі заттары химиялық өнімдер, машиналар жабдықтары және азық-түліктер, ал Өзбекстанның Мажарстаннан импорттауының негізгі заттары химиялық өнімдер, қара металдар, энергия тасымалдаушылар, мұнай өнімдері, машина жабдықтары, қорапты дәрі-дәрмектер мен азық-түлік өнімдері екендігін әңгімеледі.
Семинар соңында қатысушылар тақырып бойынша пікір алмасты. Еуразия ғылыми-зерттеу институты директорының орынбасары, доктор Суат Бейлур Балжан Ешметоваға өткізген семинары үшін алғысын білдіріп, алдағы уақытта осы тақырып жөнінде маңызды жарияланымдар мен зерттеулер жасалуы керек екенін айтты.