2022 жылдың 24 наурызында Моңғолия Ғылым академиясы (МАҒА) Халықаралық қатынастар институты Аймақтану бөлімінің ғылыми қызметкері Амангүл Шұғатай «Моңғолияның 1991-2020 жылдардағы халықаралық көші-қон мәселелері» тақырыбында онлайн семинар өткізді.

Амангүл Шұғатай өз сөзінде халықаралық көші-қон бүгінгі таңда маңызды рөл атқаратын құбылыс екенін атап өтіп, Моңғолияның 1991-2020 жылдар аралығындағы көші-қон динамикасына тоқталды. Бүгінгі таңда дүние жүзі халқының 3,5 пайызы, яғни 272 миллион адам туған елінен тыс жерде тұратынын айтқан Амангүл Шұғатай бұған қарамастан Моңғолия ұзақ уақыт бойы жаһандық көші-қон үдерістерінен шет қалғанын жеткізді. Амангүл Шұғатай XX ғасырдың басым бөлігінде Моңғолияда көші-қонға айтарлықтай тыйым салынған социалистік тәртіп орнағанын айта келе, белсенді көші-қон үрдісі Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін ғана басталғанын тілге тиек етті.

Амангүл Шұғатай қазіргі таңда 123 мың Моңғолия азаматының (жалпы халықтың 3,7 пайызы) басқа елдерде тұратынын атап өтіп, олар қоныстанған Оңтүстік Корея, АҚШ, Жапония, Қазақстан, Чехия және т.б. сынды негізгі елдерді атады. Моңғолиядан шетелге көшудің негізгі түрі еңбек көші-қоны екенін айтқан Аманғұл Шұғатай басқа мақсатпен шетелге шығатын моңғолдардың санының артып келе жатқанына да тоқталды.

Семинардың жалғасында Амангүл Шұғатай көшіп кетушілердің көп бөлігі білім беру, отбасын біріктіру, климаттың өзгеруі, т.б. түрлі себептермен елден кеткенін айта келе, бұл иммигранттардың ел экономикасына ақша ағынын қамтамасыз ететінін де атап өтті. Мәселен, 2020 жылы басқа елдерден Моңғолияға ақша аударымдарының көлемі 574,5 миллион долларды құрағанын жеткізді. Алайда экономикалық жағдайдың жақсаруымен Моңғолиядан шетелге көшу азайғанын атап өткен Амангүл Шұғатай қазіргі көші-қонның 1990 жылдардағыдан өзгеше екенін білдірді. Амангүл Шұғатай ел азаматтарының әл-ауқатының артуына байланысты көші-қон сипаты негізінен өзгергенін айтып, соңғы жылдары моңғолдардың басқа елдерге білім алу және мәдени мақсаттармен кеткенін жеткізді.

Семинар соңында қатысушылар баяндама тақырыбы бойынша өзара пікір алмасты. Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмер, құнды ақпараттары үшін Амангүл Шұғатайға алғысын білдіріп, алдағы зерттеу жұмыстарына сәттілік тіледі.