Kazakistan (Almatı) Millî Kütüphanesindeki Arap Harfli Türkçe Nadir Eserler Kataloğu

Türkler ilk yazılı belgelerini ortaya koymalarından günümüze varıncaya değin çeşitli alfabe ve yazı sistemleri kullanmışlardır. Bu alfabeler arasında en uzun süre kullanılanı Arap alfabesi olmuştur. Tarihî dönemlerine bakıldığında Türk dili, 15. yüzyıldan sonra doğu ve batı istikametinde, iki büyük kol hâlinde ilerleme kaydetmiştir. Bu kollar batıdaki Osmanlı Türkçesi ile doğudaki Çağatay Türkçesidir. Batı Türkçesinin ikinci evresi olan Osmanlı Türkçesi beş yüz yıllık bir süreyle gelişim göstermiş ve bir imparatorluğun yazı dili olmuştur. Oldukça zengin bir edebî birikime sahip olan Osmanlı Türkçesi çok mühim edip ve şairler yetiştirmiştir. Doğuda gelişen Çağatay Türkçesi ise Türkistan ve Altınorda bölgesinde kullanılan yazı dilidir. Çağatay Türkçesi de bilhassa büyük şair Ali Şir Nevâyî ile zirveyi yakalamıştır denilebilir. Her iki tarihî dönemde kullanılan alfabe de, Arap alfabesi olmuştur. Dünyanın çeşitli ülkelerindeki kütüphanelerde bu iki büyük tarihî döneme ait nadir ve yazma eserler bulunmaktadır. Almatı şehrindeki Kazakistan Millî Kütüphanesinin Nadir Kitaplar ve El Yazmaları Bölümü çeşitli dillerde kaleme alınmış, 30 binden fazla nadir eser ile binden fazla yazma eseri bünyesinde barındırmaktadır. Bunlar arasında gerek Osmanlı gerekse Çağatay Türkçesi dönemlerine ait ata yadigârı nadir kitaplar da yer almaktadır. Türkçenin tarihî dönemlerine ait bu nadir kitapların derli toplu bilimsel bir kataloğu ise bulunmamaktadır. Elinizdeki bu çalışma, Kazakistan Millî Kütüphanesindeki Osmanlı ve Çağatay Türkçeleri ile kaleme alınmış nadir eserlerin bilimsel ölçütlere göre hazırlanmış bir kataloğudur.

Arap harfleriyle kaleme alınmış eserlerin kataloğunu hazırlamak oldukça yorucu ve zahmetli bir iştir. Böylesine değerli bir çalışmanın hazırlanmasında emeği geçen Dr. Osman Kabadayı ile Doç. Dr. Zubaida Shadkam’a Üniversitem ve şahsım adına en kalbî şükranlarımı sunuyorum.