Үстіміздегі жылдың 16 қыркүйегінде Еуразия ғылыми зерттеу институтының аға ғылыми қызметкері Дәулет Жайлыбаев «Қазақстандағы этнографиялық зерттеулер: өткені, бүгіні, келешегі» атты семинар өткізді.

Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмердің басталу сөзінен кейін сөз алған Дәулет Жайлыбаев Қазақстандағы этнографиялық зерттеулердің өткеннен бүгінге дейінгі маңызды кезеңдерін түсіндірді және осы зерттеулердің болашағы туралы өз ойымен бөлісті.

Семинарда жұмысында зерттеуші Қазақстандағы этнографиялық зерттеулерді үш кезеңге бөліп қарастырды. Бірінші кезең XIX ғасырдың екінші жартысы мен XX ғасырдың басын қамтыса, , екінші кезең Кеңес Үкіметі тұсында жүргізілген зерттеулерге арналды. Ал, үшінші кезең Қазақстанның тәуелсіздік алғаннан кейінгі уақытты қамтитының түсіндірді. Аталмыш үш кезеңнің алғашқы бөлігінде Патшалық Ресейдің арнайы зерттеулері, әскери шенеуніктері мен саяхатшыларының еңбектері туралы ақпарат берген Дәулет Жайлыбаев 19 ғасырдың екінші жартысында құрылған ғылыми мекемелердің қызметі мен зерттеулері, әсіресе орыс географиялық қоғамының, арнайы экспедициялардың қызметіне тоқталды. Сондай-ақ, П.И. Рычковтың, А.И. Левшиннің, Ш. Уәлихановтың, М. Шормановтың, Г.Н. Потанин, А. Е. Алекторовтың және басқа да зерттеушілердің ғылыми жұмыстары туралы толық ақпарат берді. Қазақ даласында жүргізілген бұл зерттеулердің нәтижелері Орынбор, Семей және басқа да жергілікті өлкетану музейлерінің қалыптасуына негіз болғаны әңгімеледі.

Семинардың екінші бөлігі Кеңес Одағы кезінде Қазақстанда жүргізілген этнографиялық зерттеулерге арналды. Дәулет Жайлыбаев, 1946 жылы маусым айында КСРО Ғылым Академиясының (кейін Қазақ Ғылым Академиясы) құрылуымен этнография секторының жұмысының өзектілігін айшықтады. Бұл И.В. Захарова, В.В. Востров, Ә. Марғұлан, Г.Н. Уәлиханов, В.Д. Ходжаевалардың қызметіне тоқталды. Сонымен қатар, Е. Масанов, Х. Арғынбаев, М.Мұқановтың еңбектерінің маңыздылығына назар аударды. Дәулет Жайлыбаев, Серік Әжіғали, Аманжол Қалыш, Ахмет Тоқтабай және басқа этнографтар осы кезеңде қазақ этнографиясының көптеген мамандарының жалғастырғанын, этнографтардың құнды еңбектері болғанын айтты.

Өз кезегінде кеңестік Қазақстандағы ғылыми үрдіс Тәуелсіз Қазақстан жағдайында да жалғасын тапты. Алайда, егеменді еліміздегі этнография ғылыми кадрлық жағынан дағдарыс көргені анық. Дегенмен, 1991 жылдан кейін этнография саласында дәстүрлі этнографиядан бөлек, диаспорология, этноәлеуметтану, этноархеология сияқты бағыттар қалыптаса бастады. Қазіргі кезеңде бұл бағыттар бойынша елімізде әртүрлі ғылыми жобалар орындалып келеді. Алайда, кейінгі кезеңдегі әлеуметтік және мәдени өзгерістер елімізде дәстүрлі этнографиялық ізденістерге күрделі мәселе бар екенін көрсетеді. Соның бірі методологиялық мәселелер. Осы тұрғыда Дәулет Жайлыбаев семинар барысында қазіргі этнографиялық ізденістерді табысты жалғастыру үшін батыс антропологиялық методологиялық ұстанымдардың тиімді екені айтты. Соның ішінде визуалдық антропология, әлеуметтік антропология және этномәдени музей материалдары арқылы талдау мәселелерін қарастырды.

Семинар соңында қатысушылар тақырып бойынша пікір алмасты. Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмер өткізген семинары үшін Дәулет Жайлыбаевқа алғысын білдіріп, болашақта осы тақырып бойынша маңызды зерттеулер жүргізілуі керектігін атап өтті.