17.01.2019 tarihinde AAE’nde Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Ergali Esbosinov “Türk-Rus İlişkileriyle Lozan Barış Antlaşması’nın Sovyetler Devri Siyaset Bilimi Literatüründeki Değerlendirilmesi” Konulu Seminer Verdi.
Seminerinde Dr. Ergali Esbosinov, Rus kaynaklarında Lozan Barış Antlaşması ile ilgili çalışmalar hakkında detaylı bilgiler vermenin yanı sıra bu tarihi olayı neden araştırma ihtiyacı duyduğunu da iletti. Esbosinov, Kazakistan’ın, geçmişte Sovyetler Birliği üyesi bir devlet olduğunu söyledi. Bu çerçevede, Kazaklar adına kararların alınmasının ve önemli evrakların imzalanmasının Sovyetler Birliği tarafından yapıldığını ve konu üzerindeki araştırmaların da Sovyet dönemi şartları altında gerçekleştirildiğini dile getirdi. Esbosinov araştırma süresince karşılaşmış olduğu ilgi çekici kaynaklar hakkında çeşitli bilgiler sundu.
Seminerinde Dr. Ergali Esbosinov, Rus kaynaklarında Lozan Barış Antlaşması ile ilgili çalışmalar hakkında detaylı bilgiler vermenin yanı sıra bu tarihi olayı neden araştırma ihtiyacı duyduğunu da iletti. Esbosinov, Kazakistan’ın, geçmişte Sovyetler Birliği üyesi bir devlet olduğunu söyledi. Bu çerçevede, Kazaklar adına kararların alınmasının ve önemli evrakların imzalanmasının Sovyetler Birliği tarafından yapıldığını ve konu üzerindeki araştırmaların da Sovyet dönemi şartları altında gerçekleştirildiğini dile getirdi. Esbosinov araştırma süresince karşılaşmış olduğu ilgi çekici kaynaklar hakkında çeşitli bilgiler sundu. Araştırmasında genel olarak Kazak Milli Kütüphanesi’nde yer alan eserlerden faydalandığını belirtti.
İlk olarak Meyer’in “Türkiye Tarih Araştırmalarının Problemleri” adlı Rusça kitabında yayınlanan makaleler ve bilgiler üzerinde durdu. Meyer’in adı geçen kitabında yer alan ‘‘Gasanova’nın XIX.yy Türkiye’de Solcu Fikrin Yayılması’’, Kleyman’ın “Rusya’da Türkiye Araştırmaları”, Petrosyan’ın “Sarayevo’daki Türk Araştırmaları”, Kiriyev’in “Lozan’dan Sonraki Ekonomik Durum”, Moiseyev’in “SSCB-Türkiye İlişkileri” gibi başlıklar altındaki eserlerin, genel olarak Lozan’dan sonraki Türkiye’deki durumu ve Sovyetler Birliği ile ilişkileri değerlendirdiğini dile getirdi.
Bunun dışında Dr. Esbosinov, 1977 yılında yayınlanan Çernikov’un “Barış ve İyi Komşuluk” kitabından bahsetti. Ayrıca, 1966 yılında Moskova’da yayınlanan SSCB İlimler Akademisi Asya Halkları Enstitüsü Özel Bülteni’nin sınırlı sayıda (500 adet) basıldığını ve içeriğinde o dönem Sovyetler Birliği’nin gözünde Türkiye’nin NATO üyeliğinin değerlendirildiğini ifade etti. Kendisinin şahsi olarak da, 1995 yılında Ankara’da, tekrar gözden geçirilerek 2015 yılında İstanbul’da yayınlanan Mehmet Saray’ın ‘‘Atatürk ve Türk Dünyası’’ adlı kitabını Kazakça’ya çevirdiğini ve yakın zamanda bu kitabın basılacağını da dile getirdi.
Sonuç olarak Dr. Esbosinov, Kremlin’in gözünde Lozan Barış Antlaşması’nın Atatürk’ün bir başarısı olarak değerlendirildiğini söyledi. Lozan Antlaşması’nın, Türkiye’nin sınırlarının belirlenmesinde yapı taşı tarihi olaylardan birisi olduğunu belirtti. Kazakistan tarihinden Alaş Orda Hükümeti faaliyetleri ile bu Antlaşma sürecini karşılaştırarak, ‘‘eğer Alaş Orda Hükümeti olmasaydı bugünkü Kazakistan’ın toprakları daha küçük olabilirdi’’ diye konuştu. Son olarak Esbosinov, Osmanlı dönemi ile ilgili Kazakça verilerin ve kaynakların az olduğuna dikkat çekerek, gelecekte bu açığın kapatılması bakımından işbirliği yapılması teklifinde bulundu.
Seminer, katılımcıların konu üzerindeki soruları ve görüş alışverişi ile sona erdi.