18 Mayıs 2017 Tarihinde Avrasya Araştırma Enstitüsü Araştırmacılarından Dr. Azhar Serikkaliyeva “Çin’in Şangay İşbirliği Örgütü’nün Gelişimine Bakışı” Konulu Seminer Verdi.

Dr. Azhar Serikkaliyeva Çin'in Şangay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) gelişimine bakışı adlı seminerinde ana hatlarıyla ŞİÖ’nun gelişim süreci, üyeler arası diyalog ve genişleme stratejisi konularında çeşitli bilgiler sundu. Adının Şangay olması nedeniyle bazı Batılı analistler tarafından Çin’in kurmuş olduğu bir organizasyon olarak görüldüğünü dile getirdi. Lakin Çinli uzmanların bu görüşe katılmayarak organizasyonun adının Şangay ruhundan geldiğini yani ortak güven ve çıkar fikri ele alınarak örgütün isminin seçildiğini belirttiklerini ifade etti.

ŞİÖ’nun genel anlamda incelendiğinde geleneksel olmayan bir güvenlik organizasyonu olarak tanımlandığını dile getirdi. ŞİÖ’ya üye ülkelerin toplam nüfusunun dünya nüfusunun 22%’sine yüzölçümünün 5,9%’una, gayri safi yurtiçi hasılasının ise 11,2%’sine denk geldiğini sözlerine ekledi. Seminerinin devamında ŞİÖ’nun yönetim yapısı ve bugüne kadar üye ülkeler arasında imzalanmış anlaşmalar hakkında detaylı bilgiler verdi. Bu anlaşmaların büyük bir kısmının güvenlik ile ilgili olduğunu ifade etti. ŞİÖ üyelerinin yıllar itibariyle toplantı sayılarını arttırdıklarına vurgu yaparak 2001’de sadece 2 olan görüşme sayısının 2015’te çeşitli devlet kurumlarının toplantılarının da hesaba katıldığında bu sayının 20’ye çıktığını sözlerine ekledi.

Çin’in ŞİÖ’nun kurulması ile oluşan diyalog platformu sayesinde elde etmiş olduğu kazanımlar arasında Çin’in Orta Asya ülkeleri ile sınır sorunlarını çözdüğünü, terorizm, kaçakçılık ve radikalizme karşı Rusya ve Orta Asya ülkelerinin desteğini aldığını gösterdi. Dahası Çin’in Orta Asya ülkeleri ile enerji ilişkilerini geliştirmekte olduğunu belirtti. ŞİÖ’nun kurumsal kalkınma süreci ile ilgili Çin’in öne sürdüğü önergede sırasıyla örgütün güvenlik sorunları, ekonomik ve insani işbirliği konularında gelişmesi gerektiği ve daha sonrasında ise ABD ve AB’den sonra üçüncü bir merkez konumuna gelmesi gerektiğinin ifade edildiğini belirtti.

Çin’in 2003-2012 yılları arasında sürekli olarak üye ülkeler arasında bir serbest ticaret alanı oluşturma konusunu gündeme getirdiğini lakin bu teklifinin diğer bazı ülkeler tarafından red edildiğini ifade etti. 2013 yılında Çin’in yeni bir ekonomik insiyatif olarak ortaya koyduğu Yeni İpek Yolu Ekonomik Kemer projesinin ŞİÖ üye ülkeleri tarafından olumlu karşılandığını ve güçlü bir şekilde desteklendiğini ifade etti. Çin ŞİÖ’yu bir birlik veya blok olarak tanımlamak yerine onu herkese açık bir organizasyon olarak tanımladığını belirtti. Konuşmasının sonunda Çin’in ŞİÖ’nun ilk kurulduğu yıllarda güvenlik konusuna ağırlık verdiğini ifade eden Serkikkaliyeva bunun son yıllarda ortak güven konusuna doğru kaydığını dile getirdi.

Seminerin sonunda katılımcılar ŞİÖ’nun genişleme süreci hakkında çeşitli konularda görüş alışverişinde bulundular.