20 Ekim 2016 Tarihinde Suleimenov R.B. adındaki Şarkiyat Enstitüsü Ortadoğu Bölüm Başkanı Doç. Dr. Zaur Zhalilov “Kazakistan’da Güvenlik Problemleri ile Potansiyel Tehditler ve Zorlukların Sınıflandırılması” Konulu Seminer Verdi.

Doç. Dr. Zaur Zhalilov seminerinde ana hatlarıyla Kazakistan’da çeşitli konularda meydana gelmesi muhtemel güvenlik sorunları hakkında bilgiler sundu. Sovyetler Birliği’nin çökmesinin ardından bölgede bir güvenlik boşluğu olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Zhalilov 1990’lı ve 2000’li yıllarda Tacikistan, Özbekistan ve Kırgızistan’daki çeşitli olayları örnek gösterdi. Orta Asya bölgesinde hem akademik açıdan hem de uygulamalar açısından güvenlik sorunları hakkında kapsamlı olarak yeterli sayıda çalışmanın bulunmadığı ve genellikle çalışmaların terörizm ile ekstremizim üzerine yoğunlaştığını ifade etti. Bu açıdan bakıldığında hem teorik hem de metodolojik açıdan bölge ülkelerinin de çıkarlarını göz önüne alarak genel bir güvenlik anlayışının gelişmediğini belirtmekle beraber bunun sebepleri arasında konunun öneminin henüz kavranamamasının yer aldığını sözlerine ekledi.

Ana hatlarıyla Orta Asya ve Kazakistan’daki riskler arasında narkotik trafiği, organize suç şebekeler, terörizm, toplu göçler ve çevre kirliliği konularına değinerek çeşitli bilgiler sundu. Bunlara ek olarak bölgede ve uluslararası büyük güçler arasında silahlanma yarışının devam ettiğini belirterek güvenlik söz konusu olunca Kazakistan’ın bölgedeki sorunlara seyirci kalamayacağını ifade ederek tüm faktörlerin göz önüne alınması gerektiğini ifade etti. Bölgedeki su ve enerji konularındaki anlaşmazlıklara değinerek bu alanlardaki sorunların çözülemediği takdirde ülkeler arasındaki ilişkilerin gerginleşmesine yol açabileceğinin altını çizdi. Bölgedeki sorunlar kapsamında Özbekistan ve Kırgızistan arasındaki problemlere değinerek iki ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasının bölgedeki güvenliği zedeleyebileceğini ifade etti. Bu konu üzerine yaptığı yorumlarda ise yaşanan sorunların sadece halk tabakasında kalmayarak her iki ülkedeki devlet kademeleri arasında da göründüğünü belirtti.

Potansiyel tehditlerin tanımlanması ve sınıflandırılması gerektiğini ifade eden Doç. Dr. Zhalilov potansiyel riskleri 4 ana grupta sınıflandırarak bu gruplar hakkında detaylı bilgiler sundu. Bunların arasında jeo-politik, jeo-ekonomik, enerji ve silahlanma konularının yer aldığını sözlerine ekledi. Jeo-politik başlığı adı altında sınır güvenliği ve ülkelerin toprak bütünlüğüne yönelik yapılabilecek etnik veya dini ayrılıkçı hareketler ve Kazakistan’ın uluslararası arenadaki barışçıl imajını zedeleyebilecek eylemleri potansiyel jeo-politik tehditler arasında gösterdi. Ekonomik alanda ise Kazakistan’ın ham madde üreticisi olarak kalmasını arzulayan bazı ülkelerin mevcut olduğunu ve Kazakistan’ın üretime dayalı gelişen bir ekonomiye sahip olmasını engellemeye çalışan politikaları bertaraf ederek ekonomik güvenliğini koruması gerektiği yönünde görüşlerini bildirdi. Enerji konusunda ise Kazakistan’ın zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğunu ve Kazakistan’ın yer altı zenginliklerinin yoğun bölgelerde çeşitli sorunların çıkartılabileceğini belirtti. Extremist ve terörist örgütlerin fikirlerinin daha radikalleştiğine vurgu yaparak görünmeyen hücrelerin aktive edilebileceğini sözlerine ekledi. Doç. Dr. Zhalilov bahsetmiş olduğu güvenlik risklerinin potansiyel riskler olduğunu ve günümüzde bu riskler ile karşılaşmadığımızın altını çizerek sunumunu bitirdi.

Seminerin sonunda Avrasya Araştırma Enstitüsü müdürü Doç.Dr. Nevzat Şimşek, verdiği kapsamlı bilgiler için sayın Doç.Dr. Zhalilov’a teşekkür etti. Kullanılan terör örgütlerinin tehlikelerine dikkat çeken Doç.Dr. Şimşek bu kapsamda Türkiye ekseninde kukla olarak kullanılan dini extremizm eksenli DAEŞ’in, ayrılıkçı bir yapı olarak PKK/PYD’nin ve manipülatif amaçlarla kullanılan ve Türkiye ve dünyada devlet kurumlarına sızmış FETÖ’nün tehlikelerine vurgu yaptı. Katılımcılar da Kazakistan ve Orta Asya bölgesi hakkında çeşitli güvenlik sorunları üzerine görüş alışverişinde bulundular.