25.10.2016 Tarihinde Şakarim Semey Devlet Üniversitesi Uluslararası İşbirliği ve Eğitim İşlerinden Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Bakhyt Atantayeva “Göç ve Etno-Kültürel Uyum Sorunları: Kazakistan ve Yabancı Ülke Tecrübeleri” Konulu Seminer Verdi

Prof. Dr. Bakhyt Atantayeva seminerinde ana hatlarıyla Kazakistan ve özellikle Avrupa ülkelerinde göç sorunları hakkında bilgiler sundu. Küresel bir yapıda her şeyin değişime uğradığına dikkat çeken Prof. Dr. Bakhyt Atantaeva, böyle bir değişimin göçü de doğrudan etkilediğini, dolayısıyla göçün anlam olarak çok geniş ifadelere sahip olduğunu ve bu nedenle farklı açılardan incelenebileceğini dile getirdi. Genel olarak göç konusuna değinirken etnik faktörün üzerinde durarak ulusal kimliğin önemli bir parçası olan bu faktörün, kendileri ve aileleri için daha iyi koşullar sağlama açısından insanların herhangi bir yerden diğer bir yere göç etmesine neden olan en önemli faktörlerden birisi olduğunu ifade etti. Bu doğrultuda göç sürecinde gönderen ve kabul eden iki tarafın olduğunu ve göçleri kabul eden devletler açısından çıkar ve güvenlik bakımından çeşitli kriterlerin bulunduğunu belirtti. Bu kriterlerin başında kabul eden devletler açısından işgücü sorununun ve ulusal kültür ile kimlik sorununa dayalı bazı sorunların çözümlerinin yer aldığını ifade etti. Ayrıca Almanya ve Rusya gibi bazı ülkelerin halkını oluşturan bireylerin sayısını arttırmak için dış ülkelerde yaşayan kendi etniğinden olan insanların ülkelerine dönmelerini sürekli olarak teşvik ettiklerini söyledi. Buna karşılık bazı göç gönderen devletlerin de bulunduğunu belirterek bu devletlerin devlet siyaseti çerçevesinde hareket ettiğini dile getirdi. Buna örnek olarak Hindistan ve Çin’i gösterdi. Bu devletlerde nüfus yoğunluğu fazla olduğundan kendi içlerindeki bazı ekonomik sorunları çözmek ve finansal kaynakların tasarruf edilmesini sağlamak için bu ülkelerin, kendi vatandaşlarını başka ülkelere göç etmeye zorladıklarını sözlerine ekledi. Aynı zamanda Afganistan, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova, Tacikistan ve Ukrayna gibi bazı ekonomik yönden az gelişmiş devletlerin de kendi halklarını işsizlik yüzünden göç etmeye zorladıklarını ifade etti.

Küresel Uluslararası Göç Komisyonun bazı çalışmalarına değinen Prof. Dr. Bakhyt Atantaeva, dünyada göçlerin demografik yönden, ekonomik yönden ve politik yönden incelendiğini ifade etti. ‘’Örneğin, ekonomik yönden göçler daha çok devletlerarası ilişkiler düzeyinde ele alınmakta olup, bazı devletlerin ekonomik yönden diğerlerine göre güçlü olması, insanların bu ülkelere göç etmesine neden olabilmektedir. Aynı zamanda devletlerin demografik yönden eşit düzeyde olmamaları göçün artmasına neden olan diğer bir faktördür. Devletin içinde istikrarsızlığın, siyasi sorunların ortaya çıkması, halkları göçe zorlayabilir’’ ifadelerini kullandı.

Seminerin devamında 2001-2013 dönemi için Rusya Ulusal Ekonomi ve Kamu Yönetimi Akademisi Uygulamalı Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü tarafından hazırlanıp, mültecilerin herhangi bir devlet üzerindeki olumsuz etkilerinin ve olumlu katkılarının incelendiği karşılaştırmalı bir çalışmadan bahsedildi. Mültecilerin herhangi bir ülkeye gittiğinde o ülkedeki kültüre ve sosyal yapıya adapte olmalarına yardımcı olmanın önemine değinildi ve BM bünyesinde BM Mülteciler Yüksek Komiserliği ile Uluslararası Göç Örgütü gibi iki örgütün bu tür fonksiyonları üstlenmiş olduğu ifade edildi.

Prof. Dr. Bakhyt Atantaeva mültecilerin kendi ülkelerindeki yapıya adapte olmasında belli kategorilerinin söz konusu olduğunu ve bunların farklı faktörleri içerdiğini dile getirdi. Mülteci bir ülkeye göç ettiği zaman, ilk etapta o ülkeyi ideal bir ülke olarak algılayacaktır. ‘’Fakat belli bir dönem geçtiğinde umduğunu bulamadığını fark edecektir. Zamanla sorunların üstesinden gelerek, yerli yapıya daha çabuk adapte olacaktır’’ ifadelerini kullanan Prof. Dr. Bakhyt Atantaeva, böylece göç ve etno-kültürel uyum sürecinde her mültecinin bu tür sorunlarla karşılaşacağına dikkat çekti.

Kazakistan’a gelince 26 Haziran 1992 yılında ülkenin bağımsızlık sonrası göçlerle ve mültecilerle ilgili ilk yasasını kabul ettiğini belirtti. Bu yasanın daha çok dış ülkede yaşayan Kavaklar’ın ülkeye geri dönüşünü sağlamak için kabul edildiğini belirten Prof. Dr. Bakhyt Atantaeva, 2017 yılının yasa kapsamında dışarıdan gelen Kazakların ülkede yerleşmesinin 25.yılı olacağını vurguladı. Prof. Dr. Bakhyt Atantaeva, Kazakistan’ın bu doğrultuda 25 yıllık bir tecrübesinin olduğunu belirterek bu doğrultuda devletin dışarıdan gelmiş olan Kazaklara gerekli her türlü imkânı sağladığını dile getirdi.

Seminer sonunda katılımcılar Kazakistan’da göç sorunu, göç edenlerin etnik kökeni ve beyin göçü konularında görüş alışverişinde bulundular.