26 Ocak 2017 Tarihinde Avrasya Araştırma Enstitüsü Araştırmacılarından Kanat Makhanov “Kazakistan’da Ekonomik Çeşitlilik Politikası” Konulu Seminer Verdi.

Kanat Makhanov ana hatlarıyla Kazakistan’ın ekonomisinin ve üretim sektörünün yapısı ile Hollanda hastalığının Kazakistan ekonomisi üzerindeki etkileri konularına değindi. 2000-2015 yılları arasında Kazakistan’ın ekonomik yapısına bakıldığında servis sektörünün payının yıllar itibariyle arttığını ve bu artışın çoğunlukla tarım sektörünün payını azalttığını belirtti. Diğer sektörlere bakıldığında inşaat sektörünün payının arttığını, sanayi sektöründe ise herhangi bir önemli değişme kaydedilmediğini ifade etti. Sanayi sektörünün yapısı hakkında vermiş olduğu bilgiler arasında 1991-2015 yılları arasında üretim sektörünün payının 83,4%’den 40%’a kadar düştüğünü ve aynı süreç içerisinde madencilik sektörünün payının 10,3%’den 50,4%’e kadar çıktığını sözlerine ekledi. Ayrıca, 2015 yılında üretim sektörünün payının büyük bir atılım yaparak 32,9%’dan 40%’a çıktığını dile getirdi.

Seminerinin devamında madencilik sektörü ile üretim sektöründeki firma sayısı, işçi sayısı gibi alanlardaki değişiklikleri yıllar itibariyle karşılaştırarak Hollanda hastalığının bu değişimler üzerindeki etkisi konusunda görüşlerini bildirdi. Üretim ve madencilik sektörlerinin reel büyüme hızları hakkında çeşitli bilgiler sundu. Hollanda hastalığının ticaret üzerindeki etkileri konusunda 1999-2013 yılları arasında Kazakistan’ın ihracat çeşitlendirmesi endeksinin 0,82’den 0,74’e düştüğünü ifade etti. Ayrıca sektörler itibariyle banka kredileri konusunda 1997-2008 yılları arasında inşaat sektörünün payının hızla artarak 3,9%’dan 19,6%’ya çıktığını aynı dönemde sanayi sektörüne verilen kredilerin oranının ise 34,5%’den 10,2%’eye düştüğünü ifade etti. Lakin bu durumun 2009-2015 yılları arasında değişerek sanayi sektörüne verilen kredilerin payının 9,6%’dan 13,4%’e çıktığını inşaat sektörünün payının ise 18,8%’den 7,8%’e gerilediğini belirtti.

Üretim sektörünün 1991-2015 yılları arasındaki yapısına bakıldığında gıda, tekstil ve temel metal ürünler ağırlıklı bir yapının olduğunu ifade etti. Lakin yıllar itibariyle tekstil ile gıda ürünlerinin payının oldukça azaldığını ve temel metal ürünlerinin payının neredeyse iki kat artarak 2015 yılında 35,8%’e çıktığını dile getirdi. Kazakistan’ın sanayisini geliştirmek adına iki önemli devlet programını hayata geçirdiğini bunların birincisinin 2003-2015 Kazakistan'ın Endüstriyel ve Yenilikçilik Geliştirme Stratejisi ikincisinin ise 2015-2019 Kazakistan'ın Sanayi Gelişimi Devlet Programı olduğunu ifade etti. Programların ana amacının Kazakistan’ın sanayisinin çeşitlendirilmesi ile üretim sektörünün rekabet gücünün arttırılması olduğunu vurguladı. İlk programın istenilen performansı gösteremediğini lakin ikinci programın birçok hedefine şimdiden ulaştığını ve 2019 yılına kadar amaçlanan hedeflere ulaşacağını düşündüğünü ifade etti.

Seminerin sonunda katılımcılar Hollanda hastalığının olup olmadığı ve Kazakistan ekonomisi üzerindeki etkileri konusunda görüş alışverişinde bulundular.