28 Nisan 2016 tarihinde Avrasya Araştırma Enstitüsü Uzman Araştırmacılarından Lidiya Parkhomchik “Hazar Denizinde Limanların Altyapısının Geliştirilmesi” adlı seminer verdi.

Lidiya Parkhomchik Hazar denizinde limanların altyapısının geliştirilmesi konulu seminerinde kıyı ülkelerinin limanlarının güncel kapasitesi, altyapı durumu, devletlerin geleceğe yönelik planları ve Hazar Denizi’nin yasal statüsü konularına değin ve Hazar Denizi’ndeki en önemli sorunlardan birisinin yasal statü konusundaki anlaşmazlık olduğunu vurguladı. Ayrıca ülkelerin farklı bürokratik işlemlerinin ulaşım alanında zaman sıkıntılarına neden olabildiğini ifade etti.

Ülkelerin limanları hakkında verdiği detaylı bilgiler arasında, Kazakistan’ın Aktav limanını kuzeye doğru genişletme çalışmaları yürüttüğünü belirterek proje hakkında teknik bilgiler sundu. Bunların arasında Aktav limanının taşıma kapasitesinin 20 milyon tona çıkarılmasının hedeflendiğini belirtti. Fakat Aktav limanının taşınan emtia hacminin 2012 yılında 10,95 milyon tondan 2015 yılında 5,8 milyon tona düştüğünün altını çizdi. Bu düşüşün sebepleri arasında ise petrol ihracatının azalmasına yönelik Bakü limanına gönderilen petrol sevkiyatındaki düşüşünü gösterdi. Ayrıca, Kurik limanının da ise modernizasyon çalışmalarının yapılmasını planlandığını belirtti.

Rusya’nın Olya, Astrahan ve Mahackala limanlarının yük türü ve kapasiteleri hakkında bilgiler vermesinin yanı sıra Rus hükümetinin Astrahan ve Olya limanlarının güçlerini birleştirmek adına bu iki limanı ortak bir mekanizma oluşturarak birleştirme çalışmalarını yürüttüğünü ifade etti. Fakat bu iki limanın birbirinden bağımsız olarak kurulması nedeniyle bu hedefe ulaşılmasının güç olduğunu da sözlerine ekledi. Öte yandan Mahackala Limanı’na ikinci bir sektörün inşa edilmesinin planlandığını belirtti. Azerbaycan’ın Bakü limanına Dübendi ve Sançagal limanlarının teknik destek sağladığını ve yük transferinde de önemli rol oynadıklarının altını çizdi. Alyat limanının ilk aşamasının tamamlandığını ifade ederek ikinci ve üçüncü aşamaların durumu hakkında bilgiler sundu. Azerbaycan’ın Bakü limanının taşıma kapasitesini yakın gelecekte 11 milyon tona çıkarmayı hedeflediğini belirtirken Bakü limanının geçen sene sadece 6 milyon ton yük taşıdığını ifade etti ve bu tür hedeflerin arz talep dengelerine göre hesaplanması gerektiğinin altını çizdi.

Türkmenistan’ın liman geliştirme planlarındaki bölümlendirme stratejisine dikkat çeken Parkhomchik, bu kapsamda Türkmenbaşı limanının konteyner ve petrol taşıyan bölümlerinin geliştirilmesinin planlandığını ifade etti. İran’ın planlarına bakıldığında ise Neka limanının geliştirilmesi üzerine yoğunlaştığını belirtmekle beraber Astara limanının operasyonel olarak işletilmesine başlamayı ve Chamhale, Kiyasehre, Chabuksere limanlarını inşa etmeyi planlamakta olduğunu belirtti.

Hazar Denizi yük taşımacılığında lojistik potansiyelin arttırılmasının önündeki problemlerden bahsederken Kuzey Hazar’da iklim şartlarının kış aylarında soğuk ve rüzgâr nedeniyle haftada ortalama 3 gün ulaşıma kapandığını ifade etti. Ayrıca, yük taşımacılığında düzenli sefer sisteminin yerine daha çok talep üzerine seferlerin yapılması ve yüklerin sigortalanmasında karşılaşılan sorunların limanların sevkiyat güvenilirliğini zedelediğini belirtti. Tüm bu sorunların ortak mekanizmaların oluşturulmadan giderilemeyeceğinin altını çizerek ülkelerin çeşitli bürokratik sorunları konuşmak adına yılda üç kere toplanmaya başlamasının sorunların çözümüne katkı sağlayacağını umduğunu belirtti.

Seminer sonunda katılımcılar Hazar Denizi’nin yasal statüsü, limanların altyapı projeleri konularında görüş alışverişinde bulundular.