3 Kasım 2016 Tarihinde Avrasya Araştırma Enstitüsü Araştırmacılarından Cengizhan Canaltay “Orta Asya’da Göç ve İşçi Dövizleri Üzerine Gelişmeler” Konulu Seminer Verdi.

Cengizhan Canaltay seminerinde ana hatlarıyla Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’dan Rusya’ya iş bulma amacıyla giden işçi göçmenlerin sayısı, işçi döviz miktarları ve göç politikalarına değindi. Seminerine Rus işgücü piyasasındaki Orta Asyalı işçi göçmenlerden bahsederek başlayan Canaltay 2005 yılında çalışma izni alım prosedürünün basitleştirilmesi ile Rusya’da çalışan yabancı işçiler arasında Orta Asyalı işçi göçmenlerin oranının hızla artarak 2005 yılında 16.9%’dan 2015 yılında 63%’e ulaştığını ifade etti. Bunun yanı sıra Rusya’ya giden Orta Asyalı göçmenlerin profili hakkında vermiş olduğu bilgiler arasında Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’dan gidenlerin neredeyse yarısının vasıfsız işçi kategorisine girdiğini belirtmekle beraber yüksek kalifiye işçilerin oranlarının 1%’den az olduğunu sözlerine ekledi.

Rublenin dolara karşı ciddi değer kaybı, Rus ekonomisindeki ekonomik yavaşlama gibi olaylar neticesinde 2015 yılında Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’a gönderilen işçi dövizlerinin dolar değerinde 2014 senesi ile karşılaştırıldığında sırasıyla 57%, 46% ve 66% oranlarında düşüş kaydedildiğini ifade etti. Dahası bu düşüş trendinin 2016 yılının ilk çeyreğinde de devam ettiğini belirtmenin yanında bu durumun ikinci çeyrekte tam tersine dönerek her üç ülke içinde 50% civarında bir artışın gözlemlendiğini sözlerine ekledi. Bu artışın nedenleri arasında ise en etkili faktörün Mayıs-Eylül döneminin Orta Asyalı işçiler için Rusya’da mevsimsel işlerde çalışmak için en çok tercih edilen dönem olması nedeniyle her sene bu dönemde işçi dövizi akışında belirgin düzeylerde artışların yaşanmasını gösterdi.

Rusya’dan gönderilen işçi dövizlerinin önümüzdeki yıllarda tekrar artabileceğine dikkat çeken Canaltay Dünya Bankası’nın Rus ekonomisi üzerine yapmış olduğu tahminlere değinerek Rusya’nın GSYH’nın 2017 yılında 1.3% ve 2018 yılında ise 1.5% büyüyeceğini belirttiğini ve bu artışın işçi dövizlerinin artmasına olumlu etkileri olabileceğini ifade etti. Buna ek olarak petrol fiyatları ile Rusya’dan gönderilen işçi dövizleri arasında güçlü bir bağlantının olduğuna değindi. Bu konu üzerinde OPEC ve önde gelen petrol üreticisi ülkelerin 28 Ekim 2016 tarihinde bir araya gelerek üretim seviyesini kısmaya yönelik görüşmelerinden çıkacak olumlu bir kararın Rusya’dan gönderilen işçi dövizlerinin artmasına yardımcı olabileceği yönünde görüş bildirdi.

Seminerinin devamında bölge ülkelerindeki güncel gelişmeler hakkında vermiş olduğu bilgiler arasında Kazakistan’ın kullanmakta olduğu aktif nüfus üzerinden hesaplanan kota sistemini sektörlerin ihtiyaçlarına göre hesaplanacak şekilde düzenleneceğini belirtti. Ayrıca, yabancı işçilerin çalışma izni alma süreclerinin yeni değişikliklere göre 30-40 günden 5 güne ineceğinin bildirildiğini ifade etti. Rusya ile Özbekistan arasındaki göç anlaşması konusunda yürütülen çalışmalar hakkında bilgi vererek sürecin 2014 Kasım ayında başladığını ve şu an Rusya’nın Özbekistan’ın göndermiş olduğu son taslağı incelemekte olduğunu belirtti. Kırgızistan hakkında ise Avrasya Ekonomik Birliğinin Kırgız işçi göçmenlere getirilerinin analizini yapmakla beraber birleşik emeklilik sistemi hakkında güncel bilgiler paylaştı.     

Seminerin sonunda katılımcılar patent fiyatları, Kazakistan’da kota uygulamasındaki değişiklikler ve diğer konular hakkında görüş alışverişinde bulundu.