Avrasya Araştırma Enstitüsü olarak, Türkiye Cumhuriyeti Almatı Başkonsolosluğunun himayelerinde ve Türkiye ile Kazakistan Türklerinin kurdukları sivil toplum kuruluşlarının destekleriyle Kazakistan bağımsızlık günü dolayısıyla 15 Aralık 2015 tarihinde «Bağımsızlık – Ana Değerimiz» isimli konferans düzenlenmiştir. Konferansın açılış konuşmalarını Türkiye Cumhuriyeti Almatı Başkonsolosu sayın Rıza Kağan Yılmaz ile Avrasya Araştırma Enstitüsü müdürü sayın Doç. Dr. Nevzat Şimşek yapmıştır. Konferansı ana konuşmacı olarak Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Eğitim Bakanlığı Felsefe, Siyaset Bilimi ve İlâhiyat Enstitüsü Başkanı'nın Danışmanı Prof. Dr. Abdumalik Nisanbayev sunmuştur.
Konferansın amacı 16 Aralık bağımsızlık günü kutlamaları çerçevesinde bağımsızlığın Kazak halkı için önemi, getirileri ve bu süreçte yaşanan olayları ve tarihçesini yeniden hatırlamak ve bazı bilinmeyen konulara Prof. Dr. Abdumalik Nisanbayev’in yaptığı konuşma ile ışık tutmaktır. Ayrıca, Avrasya Araştırma Enstitüsü olarak «Bağımsızlık – Ana Değerimiz» isimli konferans düzenleyerek Kazakistan’ın bağımsızlık gününün anlam ve önemine gösterdiğimiz ilgi ve saygıyı belirtmektir.
Konferansın ilk açılış konuşmasını Türkiye Cumhuriyeti Almatı Başkonsolosu sayın Rıza Kağan Yılmaz yapmıştır. Sayın Rıza Kağan Yılmaz konuşmasına Kazakistan’ın bağımsızlığını yeniden kazanmasının 24. Yılını kutlayarak başlamıştır. Bağımsızlığın kazanılmasında ve bu günleri görmesinde büyük katkıları ve yönlendirmeleri olan Cumhurbaşkanı sayın Nursultan Nazarbayev’e saygı ve şükranlarını sunduğunu ifade etmiştir. Türkiye’nin Kazakistan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülke olduğunu ve bu adımın ortak kültür ve mirasımızın gereği olarak atıldığının altını çizmiştir.
Türkiye ve Kazakistan’ın Türk dünyasının köklü devletleri olarak bu dünyanın geliştirilmesi ve ilerlemesi için faaliyet gösterdiklerini belirtmekle beraber Türk Keneşi’nin tamamen bu amaçla kurulduğunu sözlerine eklemiştir. Kültür alanında yapılan çalışmalara uluslararası düzeyde Türk Akademisi ve Türksoy’un örnek gösterebileceğini ifade ederken ikili ilişkilerde Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsünün örnek gösterilebileceğini belirtmiştir. Sayın Başkonsolos konuşmasını güneşe koşan kartalla alsancak üzerindeki ayyıldızın kardeşliğinin devam etmesini ve daha büyük başarılara imza atmasını temenni ettiğini ifade ederek tamamlamıştır.
Konferansın ikinci açılış konuşmasını Avrasya Araştırma Enstitüsü müdürü sayın Doç. Dr. Nevzat Şimşek Kazakistan’ın bağımsızlık günü vesilesiyle Kazakça yapmıştır. Sayın Doç. Dr. Nevzat Şimşek konuşmasında bağımsızlığın her halkın temel değerlerinden birisi olduğunu ifade etmiştir. Tarihte Kazakların bağımsızlık ve özgürlükleri için büyük mücadeleler verdiğini ve son 2-3 asır içerisinde 300'den fazla küçük ve büyük çaplı özgürlük ayaklanmalarına çıktıklarını belirtmiştir. Üç asır boyunca beklenen bağımsızlık 16 Aralık 1991 yılında yeniden ilân edildiğini ifade ederken bağımsızlık sayesinde Kazak halkı kendi gerçek tarihine kavuşarak diline, dinine ve kimliğine dönüş yaptığını belirtmiştir. Buna ek olarak devlet sembollerinin belirlenmesi ve milli geleneklerin canlandırılmasının da bağımsızlık sayesinde elde edildiğini sözlerine eklemiştir. Bundan dolayı diğer tüm Türk dili konuşan halklar gibi Kazak halkının da öz cevherinin bağımsızlık olduğunu ve onun korunması ile güçlendirilmesinin hayati öneme sahip olduğunun altını çizmiştir.
Konuşmasının devamında Kazakistan’ın bağımsızlığını yeniden ilan eden, kurucu cumhurbaşkanı sayın Nursultan Nazarbayev’in şahsında tüm Kazakistan’ın bağımsızlık gününü en içten dileklerimizle kutladığımızı belirtmiştir. Sayın Nursultan Nazarbayev’in 24 yıl gibi kısa bir sürede Kazakistan’ı dünya sahnesinde saygın bir konuma getirebilmesi, onun vizyoner bir kişiliğe sahip olduğunun açık bir göstergesi olduğunu ifade etmiştir.
Bu vizyoner kişiliğinin emarelerini her yıl düzenlediği Halka Sesleniş konuşmalarında görmenin mümkün olduğundan bahsetmiştir. Örneğin 30 Kasım’da yaptığı halka sesleniş konuşmasında çok önemli konulara değindiğini, kriz ortamında ülkenin öncelikli hedeflerini ana hatlarıyla belirtiğini sözlerine eklemiştir. Büyüme-Reform-Gelişme. Bu hedefler bağlamında sağlam ve istikrarlı adımlar atılması durumunda Kazakistan ekonomisinin gelecekte dünya ekonomisi içinde hatırı sayılır bir yer edineceğini ve de Kazak halkının ekonomik refahının yanısıra insan sermayesi potansiyelinide üst düzeylere çıkaracağını ifade etmiştir.
Ayrıca, Avrasya Araştırma Enstitüsü olarak Üniversite misyonu ve vizyonuna uygun çeşitli organizasyonlar düzenlemeye gayret ettikleri ifade etmiştir. Örneğin Kazak hanlığının 550. yılını Almatı’da Uluslararası Türk Akademisi ile birlikte kutlayan ilk kurum olduklarının yanı sıra başka da ekonomi, siyaset, dış politika, güvenlik vb. birçok konuda çeşitli faaliyetler gerçekleştirdiklerinin altını çizmiştir. Bundan sonra da Kazakistan’a, Kazakistan-Türkiye ilişkilerine, tüm Türk dili konuşan ülkelerin yararına olabilecek her türlü organizasyonda işbirliğine açık olduklarını ifade etmiştir.
Konferansın ana konuşmacısı Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Eğitim Bakanlığı Felsefe, Siyaset Bilimi ve İlâhiyat Enstitüsü Başkanı'nın Danışmanı Prof. Dr. Abdumalik Nisanbayev konuşmasında Kazakistan’ın bağımsızlığına Sovyetler Birliği’nin yıkılmasının ardından bir nevi otomatik olarak kavuştuğunu lakin bağımsızlığın bir ülkenin temel değerlerinden birisi olduğu için sonuna kadar korunması gerektiğini ifade etmiştir. Bağımsızlık sonrası ekonomik, siyasi, kültürel ve ruhani yenilenmeyi hayata geçirilmesinin mimarının Nursultan Nazarbayev olduğunu belirtmiştir. Kazakistan’da 130 etnik grubun yaşadığını ve birlik ve beraberliğin korunduğunu ve korunması gerktiğinin altını çizmiştir.
2003 yılında Kültürel Miras programının başlatılması sayesinde Çin, Fars, Arap ve Avrupa arşivlerinden toplanan Kazak tarihi, kültürü ve felsefesine yönelik belgelerin biraraya getirilmesi sayesinde 500 ciltlik eser basılmıştır. Bu tür araştırmaların hem Kazakistan’daki araştırma faaliyetlerini geliştirmede hem de kökümüzü ve tarihimizi bilmek açısından muazzam bir kaynak oluşturmakta olduğunu belirtmiştir.
Ayrıca, özellikle felsefe alanında bugüne kadar sadece Abay, Ibıray Altınsarin, Şokan Valihanov’u tanır iken bu kişilerin dışında birçok felsefeciyi tanıyarak onların da çalışmalarını 20. ciltlik bir eser olarak eski zamanlardan günümüze Kazak felsefesi adı altında çıkarıldığını ifade etmiştir. Bunun yanı sıra ata sözleri araştırmaları neticesinde 100 ciltlik bir esere sahip olunduğunu sözlerine eklemiştir. Ayrıca tarihimizdeki Alaşorda ve onun liderleri Aleyhan Bökeyhan, Ahmet Baytursınov ve Magcan Jumabayev hakkında daha kapsamlı araştırmalar yapma imkanı buldularını belirtmiştir. Tüm bunların Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in bu projeye finansal destek sağlayarak hayata geçirilmesine olanak sağlaması ile mümkün olduğunu belirtmekle beraber tüm çalışmaların Kazak halkının kendi tarihini, felsefesini ve kültürünü tanıyarak bilinç düzeyinin artırılması ve milli kimliğinin canlandırılması adına yapılan çalışmalar olduğunu belirtmiştir. Bu çalışmaların hepsinin bağımsız bir devlet olunması sayesinde gerçekleştiğini sözlerine eklerken bu çalışmaların gelecek nesillerin de kültürel, ruhani değerlerini öğrenmesinde önemli rol oynacağının altını çizmiştir.
Bağımsızlık konusundaki araştırmaları sırasında Atatürk’ün 1933 yılındaki konuşmasında Sovyetler Birliğinin bu en sıkı dönemlerinde bir gün Sovyetler Birliği çökeceğini, bu gerçekleştiğinde Orta Asya’daki kardeşlerimizle kavuşmaya hazır olunması gerektiği şeklindeki sözünde Atatürk’ün ileri vizyonundan bahsetmiş ve bunu çok ilginç bulduğunu sözlerine eklemiştir.
Son olarak Hoca Ahmet Yesevi Vakfı ile UNESCO’nun finansal desteği sayesinde Türkistan ansiklopedisinin Türkistan’ın 1500.üncü yıl dönümü için hazırladıklarını, bu eserden tarihi, kültürel ve felsefi olarak Kazak halkının yararlanabileceğini belirtmiştir. Konuşmasının sonunda tekrardan bağımısızlığın değerine vurgu yaparak Kazakistan’ın bağımsızlığının sonsuz olması dileğiyle herkesin bağımsızlık gününü kutlamıştır.
Konferansın sonunda soru cevap kısmında, Prof. Dr. Abdumalik Nisanbayev katılımcıların bağımsızlık konusu hakkındaki sorularına cevap vermiştir.