Avrasya Araştırma Enstitüsü 16-18 Nisan 2018 Tarihleri Arasında 3. Uluslararası Ekonomi, Finans ve Enerji Kongresi’ni (EFE’2018) Düzenledi.
Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü, Türk Hava Yolları ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) sponsorluğuyla ve Dokuz Eylül Üniversitesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ve KIMEP destekleriyle 16-18 Nisan 2018 tarihinde Kazakistan’ın eski başkenti ve en büyük şehri Almatı’da “Reel ve Finansal Sektörlerde Jeopolitik Değişimleri Anlamak” konulu 3. Uluslararası Ekonomi, Finans ve Enerji Kongresi’ni (EFE’2018) düzenledi.
Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü, Türk Hava Yolları ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) sponsorluğuyla ve Dokuz Eylül Üniversitesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ve KIMEP destekleriyle 16-18 Nisan 2018 tarihinde Kazakistan’ın eski başkenti ve en büyük şehri Almatı’da “Reel ve Finansal Sektörlerde Jeopolitik Değişimleri Anlamak” konulu 3. Uluslararası Ekonomi, Finans ve Enerji Kongresi’ni (EFE’2018) düzenledi. Kongre’nin davetli konuşmacısı Nobel Ödülü sahibi dünyaca ünlü Türk bilim insanı Sn. Prof. Dr. Aziz Sancar’dı.
EFE’2018 Kongresi kapsamında gerçekleştirilen 15 oturumda Türkiye, Kazakistan, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Hindistan, Güney Kore, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Gürcistan olmak üzere toplam 9 ülkeden 50 farklı kurumdan 70 tebliğ ile 90 akademisyen ve uzman katıldı.
Kongremizin amacı, akademisyenlerin ve uzmanların deneyimlerini ve bilgilerini paylaşmaları için bir platformun oluşturulmasıdır. Kongremiz, dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen akademisyenlere ve uzmanlara, başta Avrasya bölgesi ülkeleri olmak üzere, gelişmekte olan ülkelerin reel ve finansal sektörlerinde jeopolitik kaymaları ve finansal sektörler üzerindeki etkilerinin araştırılmasına yönelik tartışmalar yapma fırsatı sundu.
İki gün süren EFE’2018 Kongresi’nin birinci gününde açılış konuşmalarını Türkiye Cumhuriyeti Almatı Başkonsolosu Rıza Kağan Yılmaz, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Musa Yıldız, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhsin Kar, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Mütevelli Heyet Üyesi Prof. Dr. Muhittin Şimşek, KIMEP Üniversitesi Yöneticiler için İşletme Fakültesi dekanı Dr. Bülent Dumlupınar, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi ve EFE 2018 Kongresi Koordinatörü Prof. Dr. Nevzat Şimşek, Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü ve EFE 2018 Kongresi Eş Koordinatörü Doç. Dr. Vakur Sümer yaptılar.
Kongrenin açılış konuşmalarında ilk olarak Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Şimşek hitap etti. Prof. Dr. Nevzat Şimşek konuşmasında, EFE’2018 Kongresi’nin konusunun “Reel ve Finansal Sektörlerde Jeopolitik Değişimleri Anlamak” olduğunu belirterek, bugünlerde dünya sisteminde çok önemli değişimlerin yaşanmakta olduğunu ifade etti. Bu gelişmelerin Batı’dan Asya’ya doğru bir güç dengesini oluşturduğunu ifade etti. Kongrenin temasının bu gelişmeleri çeşitli yönlerden tartışmayı amaçladığını belirterek, Türk dili konuşulan ülkeler açısından birçok politika önerilerinin tartışılacağını ümit ettiğini vurguladı. Türk dünyası için gerçekleştirilmekte olan EFE’2018 Kongresi’nin ayrıca, 2015 Nobel Kimya Ödülü’nün sahibi Prof. Dr. Aziz Sancar’ın davetimizi kabul ederek Almatı’ya teşrifleriyle daha büyük bir anlam kazandığını dile getirdi.
İkinci açılış konuşmasını Türkiye Cumhuriyeti Almatı Başkonsolosu Sayın Rıza Kağan Yılmaz yaptı. Sayın Rıza Kağan Yılmaz konuşmasına kongreyi düzenleyen Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü’ne ve destekleyen kurumlara teşekkür ederek başladı. Jeopolitik kaymaların son dönemde bütün dünya üzerinde düşünülen önemli konulardan biri olduğunu açıklayarak, bu konuda çok kitaplar yazıldığını ve çeşitli fikirler üreten akademisyenlerin yazılarının mevcut olduğunu belirtti. Bugün de küreselleşmeyle birlikte insanın kalkınması, gelişmesinin hepimizin arzusu olduğunu belirten Rıza Kağan Yılmaz, önce ülkelerin kendi içinde, daha sonra diğer devletlerdeki insanların yaklaşımlarını, değerlerini göz ününde bulundurarak politikaların üretilmesinin önemli olduğunu dile getirdi. Jeopolitik ve jeostratejik kararların alınmasında insan faktörlerinin etkili olduğunu belirterek, bu faktörlerin kararların merkezinde yer aldığını vurguladı. Tüm Türk devletlerinin uyguladığı politikalarda teme eksenin barış olduğunu dile getirdi ve kongrede tartışılacak konuların tüm devletler için faydalı olacağından emin olduğunu belirterek konuşmasını bitirdi.
Üçüncü açılış konuşmasını Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Musa Yıldız yaptı. Prof. Dr. Musa Yıldız, konuşmasında, Ekonomi, Finans ve Enerji Kongresi’nin ilk olarak 2014 yılında yapıldığını belirtti ve gelinen noktada EFE’2018 Kongresi’nin kurumsallaşmayı başardığını ifade etti. Bu seneki kongrenin temasının reel ve finansal sektörlerde jeopolitik değişimleri anlamak olarak belirlenmesinin önemli olduğunu vurgulayarak, bu konuda araştırma yapan tüm akademisyenlere ve kongreye katılmakta olan tüm misafirlere teşekkür etti.
Açılış konuşmalarının devamında Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhsin Kar, EFE’2018 Kongresi’nin konusunu belirleme sürecine kendisinin de katıldığını açıklayarak, bu konunun isabetli olacağı yönünde görüş ifade ettiğini bildirdi. Şu anda küresel siyasi gelişmelerde çok sıkıntılar yaşandığının altını çizen Muhsin Kar, bunların temelinde ekonomideki gelişmeler sorununun olduğunu vurguladı. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nin Kazakistan’a çok önem veren bir üniversite olduğunu belirterek, Kazakistan’ın birçok üniversiteleri ile işbirliği anlaşmalarının olduğunu dile getirdi.
Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Mütevelli Heyet Üyesi Prof. Dr. Muhittin Şimşek konuşmasında Türkiye Cumhuriyeti Almatı Başkonsolosu Rıza Kağan Yılmaz’a, EFE’2018 Koordinatörü, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Şimşek’e, Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü ve EFE’2018 Eş Koordinatörü Doç. Dr. Vakur Sümer’e, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Musa Yıldız’a ve özellikle Prof. Dr. Aziz Sancar’a en büyük teşekkürlerini sundu.
KIMEP Üniversitesi Yöneticiler için İşletme Fakültesi dekanı Dr. Bülent Dumlupınar, EFE’2018 Kongresi’nin çok etkin sonuçlar yaratacağına inandığını söyleyerek KIMEP Üniversitesi’ni kısaca tanıttıktan sonra, kongreyi organize eden ve takip eden tüm kişi ve kuruluşlara teşekkür etti.
Kongrenin son açılış konuşmasını Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer yaptı. Sümer, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi’ne bağlı bir araştırma kurumu olan Avrasya Araştırma Enstitüsü olarak 2014’te başlattığı Ekonomi, Finans, Enerji Kongresi’nin (EFE) bu yıl üçüncüsünün düzenlenmekte olduğunu hatırlattı. Kongremizin tüm hazırlık ve planlama süreçlerinde sonsuz destek ve cesaretlendirmeleriyle güç veren Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Musa Yıldız’a ve Kıymetli Mütevelli Heyet Üyelerine ve tüm Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi çalışanlarına teşekkür etti. Kongreye verdikleri cömert destek için Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı TİKA’ya, Türk Hava Yolları’na ve bu kurumların değerli temsilcilerine teşekkür ederek, kongreyi destekleyen Dokuz Eylül Üniversitesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ve KIMEP Üniversitesi’ne de özel teşekkürlerini sundu. Kongrenin açılış gününden itibaren iki gün boyunca süren ve 9 ülkeden 90’ı aşkın akademisyenin Avrasya’daki ekonomik, finansal, ticari, siyasi ve enerji eksenli dönüşümlerin dinamiklerini açıklayan tartışmalar yapacağını açıklayarak, bu tartışmalar ve bu çerçevede ortaya çıkacak çözüm önerilerinin Avrasya’nın istikrar ve kalkınmasına katkı sağlamasını diledi.
Açılış konuşmalarını takiben verilen aradan sonra, kongrenin açılış töreninin davetli konuşmacısı, Türkiye’nin gururu, Nobel Kimya Ödülü’nün Sahibi Sayın Prof. Dr. Aziz Sancar konuşmasına başladı, ve öncelikle Uluslararası Ekonomi, Finans ve Enerji Kongresi’ni (EFE 2018) düzenleyen Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü ile destekleyen ve sponsor olan kuruluşlara teşekkür etti. Türkiye ve Türk Dünyasına duyduğu güçlü sevgiden dolayı EFE 2018 kongresine davetli konuşmacı olarak katılma teklifini kabul ettiğini ifade etti. EFE 2018 kongresine katılmasının nedenlerini anlatırken, Kongre’nin Kazakistan’da, Almatı’da düzenleniyor olmasının, çocukken hep özlemini çektiği ata yurdunu görme imkânını sağlaması nedeniyle de oldukça heyecan verici olduğunu ve kendisi açısından çok onur verici bir hadise olduğunu dile getirdi. Bu çerçevede, ‘kongre organizasyonunda emeği geçen Kazak ve Türk kardeşlerime ve bütün Türk Dünyasındaki kardeşlerime bu etkinlik için teşekkür ediyorum’ ifadelerini kullandı.
Konuşmasının devamında Sancar, iki yıl önceki bir konuşmasında, Türkiye ve Müslüman âleminin bilime son 500 yıldır fazla katkı sağlayamadığını belirttiğini ancak bunun bir eleştiriden çok bir durum tespiti olarak algılanması gerektiği görüşünde olduğunu ifade etti. Ondan önceki dönemde ise Orta Asya’nın bilimin merkezi olduğunu dünyaca ünlü tarihçilerin yazdığını dile getirdi. 750-1250 yılları arasında Orta Asya’dan herkesin tanıdığı El-Biruni, İbn-i Sina, Farabi, Buhari, Ahmet Yesevi, Yusuf Has Hacib, Rizali, Gazali ve daha birçok ismin yer aldığı âlimlerin çıktığını ve bunun da gurur duyulacak bir miras olduğunu bu eserinde yazdığını vurguladı. Fakat o zamanlar ile günümüz arasındaki bu farkın nereden kaynaklandığı hakkında sorular sormamız gerektiğini ifade etti.
Prof. Dr. Aziz Sancar dünya üzerindeki diğer medeniyetler ile kendi medeniyetimizi karşılaştırdığımızda Çinliler ile benzer bir deneyime sahip olduğumuzu anlattı. Bu çerçevede, Çin’in de 12. yüzyılda bilimin bir diğer merkezi olduğunu ve daha sonraları gerilemeye başladığını belirtti. Ancak günümüzde Çin’in dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumunda olduğunu ve Türk Dünyası’nın ise dünya sıralamasında gerilerde kaldığını dile getirdi. Bilim alanınd ise Türk Dünyası’nın Nobel ödülünü 2015 yılında aldığını, ve oldukça büyük nüfusa sahip olmasına rağmen Çin’in de ilk Nobel ödülünü yine aynı yıl alabildiğini aldığını vurguladı. Fakat Çinli bilim adamlarının önümüzdeki 20 yıl içerisinde Nobel ödülü almada büyük bir patlama yapabileceğine inandığını belirtti. Bunun sebebinin, Çin’in 1980’li yılların ortasından başlayarak uygulamaya koyduğu açık kapı politikası ile birçok Çinli bilim adamı ve öğrencinin Amerika ve Batılı ülkelere giderek pek çok alanda bilime katkı sağlaması olduğunu anlattı. Örnek olarak, günümüzde bilimsel çalışmaların neredeyse %30’unun Çinli bilim adamları tarafından yayınlandığını dile getirdi. Benzer biçimde, 2016 yılı itibariyle kendi kimya öğrenci grubundaki 5 öğrencinin hepsinin Çinli olduğunu vurguladı.
Türk dünyasının bu noktada Çin’in gerisinde kaldığını, ve neleri doğru yapmalıyız sorusunun sorulması gerektiğini dile getirdi. Öte yandan Prof. Aziz Sancar, Doğu Türkistan’dan Balkanlar’a kadar uzanan Türk Dünyası’ndaki bilimsel eğitimin gelişmesine elinden geldiği kadar yardım ettiğini ifade etti. Kendi laboratuvar ekibi içinde beş Türk, üç Amerikalı, dört Çinli’nin bulunduğunu, bunların arasında birer Doğu Türkistanlı, İzmirli, Ankaralı, Mardinli, Kayserili ve Azerbaycanlı’nın olduğunu belirterek kendi laboratuvarında Türk Dünyası’ndan genç bilim adamlarının çalıştığını ifade etti. Konuşmasının sonunda Türk Dünyası’nın bilimde ilerlemesi için ancak ‘neler yapılabilir’ sorusuna gerçekçi yanıtların aranması ile Çin ve Batılı ülkelerle bilim alanında rekabet edebileceğimizi sözlerine ekledi.
Sayın Prof. Dr. Aziz Sancar’ın konuşmasının ardından başlayan Genel Oturum’da Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhsin Kar “Reel ve Finansal Ağırlık Merkezlerindeki Ayrışmanın Küresel Ekonomi Yönetişimine Etkileri”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden, Doğu Akdeniz Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Vedat Yorucu, “Doğu Akdeniz’deki Hidrokarbon Zenginlikleri ve Bölgesel İşbirliği”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Murat Çemrek “Hegemonyaya Hücum: Çin ve ABD Arasında Enerji Politik Ekonomisi”, Dr. Volkan Özdemir “Uluslararası Ekonomi Politik Düzende Değişim: Petro-Yuan Sistemi ve Jeopolitik Etkileri” konularında bildirilerini sundular.
EFE 2018 süresince, Genel Oturum ve devamındaki diğer 15 oturum boyunca aralığında Türkiye, Kazakistan, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Hindistan, Güney Kore, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Gürcistan olmak üzere toplam 9 ülkeden, 50 farklı kurumdan 70 tebliğ ile 90 akademisyen ve uzman ekonomi, finans ve enerji alanlarında birçok konuyu tartıştı. Bu çerçevede, Avrasya’daki enerji dinamikleri, Enerji Politikaları ve Küresel Gelişmeler ele alınarak ülke bazlı analizler sunuldu. Ayrıca finansal piyasalarda rekabet ve düzenleme, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik ve finansal zafiyetleri, gelişmekte olan piyasalarda likidite riski, merkez bankacılığında zorluklar ve para politikası konuları incelendi. Buna ek olarak para politikası ve maliye politikası arasında etkileşimler, jeopolitik kaymaların gelişmekte olan piyasalara etkileri ve Orta Asya ile Avrasya’da ekonomik bölgeselleşme konularında analizler yapıldı ve geleceğe dair değerlendirmeler yapıldı.
Kongre süresince “Gylym Ordasy” Merkez Bilimsel Kütüphanesi Nadir Kitaplar, El Yazması Eserler ve Edebiyat Bölümü “Kazakistan’daki Türkçe Nadir ve El Yazması Eserlerin Sergisi” başlıklı kitap sergisini düzenleyerek EFE 2018 Kongresine ayrı bir renk kattı.
Kongrenin son gününde Kazakistan’ın eski başkenti ve en büyük şehri Almatı’yı tanıtan kültürel bir gezi düzenlendi.