Avrasya Araştırma Enstitüsü Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi,Türksoy Bölümü ile birlikte Kazakistan’ın Bağımsızlığının 25.Yıldönümü Çerçevesinde “Kazakistan’ın Bağımsızlığının 25.Yılında Kazakistan-Türkiye isimli panel düzenledi

Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü, Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi, Türksoy Bölümü ile birlikte 21 Aralık 2016 tarihinde Kazakistan’ın Bağımsızlığının 25.Yıldönümü çerçevesinde “Bağımsızlığının 25.Yılında Kazakistan-Türkiye İlişkileri” başlıklı panel düzenledi. Panelin konuşmacıları arasında K.İ. Satpayev Kazak Milli Teknik Araştırma Üniversitesi, Toplum Bilimleri Bölümünün Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dosmuhamed Kişibekov, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü, Doç. Dr. Nevzat Şimşek, Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi, Türksoy Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erden Kazhibek, Abai Kazak Milli Pedagoji Üniversitesi, Kazakistan Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Dr. Napil Bazılhan,  Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsünün Müdür Yardımcısı, Dr. Aidarbek Amirbek,  Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Uzman Araştırmacı Dr. Erkin Baydarov yer aldı. Ayrıca panele Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi, Türksoy Bölümünün akademik kadrosu da katıldı.

Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Nevzat Şimşek açılış konuşmasına Kazakistan’ın bağımsızlığının 25. Yılını kutlayarak başladı. Bu yılın bağımsızlık kutlamalarında ayrı bir yeri olduğuna değinerek bu çerçevede Avrasya Araştırma Enstitüsü olarak böyle bir etkinlik düzenlendiğini ifade etti. Sözlerinin devamında Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesinin kuruluşundan itibaren Kazakistan ve Türkiye arasındaki ilişkileri geliştirmeye yönelik faaliyetleri gerçekleştirmeyi kendisine misyon edinmiş bir üniversite olduğunun altını çizdi. Düzenlenmekte olan panelin esas amacının 25 yıl içerisinde Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkilerin gelişimini, iki ülke arasındaki ilişkilerin bugüne kadar gelmiş olduğu seviyeyi analize etmek olduğunu belirtti. Bu etkinliğin ortağı Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi, Türksoy Bölümüne teşekkür ederek konuşmasını bitirdi.

Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bayan Zhubatova açılış konuşmasına bu etkinliğin organizasyonunda emeği geçen herkese teşekkür ederek başladı. Konuşmasında Avrasya Araştırma Enstitüsü’nün genç araştırmacılara vermiş olduğu desteğin önemini vurguladı ve enstitü müdürü Doç. Dr. Nevzat Şimşek’in genç araştırmacıların potansiyellerini geliştirerek tecrübe kazanmalarına olanak sağlanmasına katkılarından dolayı ayrıca teşekkür etti. Öte yandan Türkiye Cumhuriyetine kardeş ülke Kazakistan’da Avrasya Araştırma Enstitüsü gibi bir kurumu kurarak akademik çalışmaların desteklenmesine sağlamış olduğu katkılarından dolayı teşekkür ederek konuşmasını bitirdi.

Yabancı Diller ve Mesleki Kariyer Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Sabri Hizmetli’nin adına Yabancı Diller ve Mesleki Kariyer Üniversitesi Rektör Yardımcısı Doç. Dr. Ercan Kuanyshbek açılış konuşmasına Kazakistan’ın Bağımsızlığının 25. Yıldönümünü kutlayarak başladı. Geçen 25 sene içerisinde Kazakistan’ın çeşitli alanlarda büyük başarılar elde etmesinin yanı sıra birtakım zorluklarla da karşılaştığını ifade ederek bu zorlukların aşılmasında Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in büyük rol oynadığının altını çizdi ve bağımsızlık sonrası dönemde Türkiye’nin Kazakistan’a birçok konuda destek gösterdiğine değinerek sözlerini bitirdi.

K.İ. Satpayev Kazak Milli Teknik Araştırma Üniversitesi, Toplum Bilimleri Bölümünün Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dosmuhamed Kişibekov “Başarılı Bağımsız 25 Yıl” başlıklı konuşmasına Kazakistan’ın Bağımsızlığının 25. Yıldönümünü kutlayarak başladı. Prof. Dr. Kişibekov, Kazak milletinin Sovyetler döneminde türlü zorluklar atlattığını ifade ederek, Stalin döneminde 25 bin Kazak aydınının sürgüne gönderilmesi gibi tarihsel olaylardan örnekler sundu. Konuşmasının devamında Kişibekov, Türk halkının maneviyatında yüksek mevkiye sahip olan Ahmet Yesevi’nin Kazak topraklarında İslam dininin yayılmasında büyük katkısının bulunduğunu dile getirdi. Kazakistan’ın 25 yıl içerisinde hızlı bir şekilde gelişmesinde, uluslararası siyasette barışçıl bir politika izlemesinde ve Kazakistan’da yaşayan halkların birlik ve barış içerisinde yaşamalarında Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in büyük bir katkıda bulunduğunun altını çizerek sunumunu bitirdi.

Sonrasında Avrasya Araştırma Enstitüsü müdürü Nevzat Şimşek panelde Kazakistan’ın 25. Yılında Türkiye ve Kazakistan arasındaki ekonomik ilişkilerinden bahsetti. İki kardeş ülke arasındaki ilişkilerin her alanda gelişmekte olduğunu belirten Doç. Dr. Nevzat Şimşek Türk-Kazak ilişkilerinin kurumsallaşmasın gerektiğini dile getirdi ve bu konuda Kazakistan Cumhurbaşkanı sayın Nursultan Nazarbayev’in Türk Dili konuşan ülkeler üst kuruluşlarının oluşmasındaki etkisinin tarihsel önemini vurguladı ve bunun tüm Türk dünyasında hiç unutulmayacağını belirtti. Sunumunun devamında Türkiye ile Kazakistan arasındaki ticari ilişkilerin 1992 yılındaki 30 milyon civarından 2000 yılında 462 milyon dolara arttığını bildirdi. Bu rakamın 2010 yılında 3 milyarın biraz üstüne çıktığını belirtmekle beraber 2015 yılında ise bu rakamın 1 milyar 850 milyon civarında olduğunu belirtti, fakat her iki ülkenin potansiyellerinin bu rakamların çok ötesinde olduğunu sözlerine ekledi, ticaretin önündeki engellerin kaldırılması yönünde politikalar uygulanması gerektiğinin altını çizdi. Buna ek olarak, Türkiye’nin Kazakistan’a doğrudan yatırım yapan ülkeler arasında önde gelmesiyle birlikte, iş kurma, değişik iş alanlarında istihdam yaratma, ekonomik çeşitlendirme konularında destek olduğunu sözlerine ekledi. Kazakistan’ın Türkiye’nin Orta Asya’daki en önemli ticari ortağı olduğunu belirterek iki kardeş ülkenin ilişkilerinin karşılıklı fayda sağlayacak şekilde devam ettirilmesi gerektiğini ifade etti.

Panelinin devamında Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi, Şarkiyat Fakültesi, Türksoy Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erden Kazhibek, günümüz Türkoloji’sinin stratejik konuları hakkında bilgiler sundu. Prof. Dr. Erden Kazhibek, sunumunda Sovyetler Birliği’nin dağılmasından önceki tarihlerde Kazak-Türk ilişkileri konusuna değindi. Ayrıca XX. yüzyılın başında Kazak aydınlarının Türk milletinin Kurtuluş Savaşına yardımda bulunduğu hakkında bilgilerin ortaya çıktığını ifade etti. Konuşmasının devamında Türkoloji alanındaki çalışmalar da karşılaşılan sorunlara değindi. Ayrıca, Türk terimi üzerine akademisyenler arasındaki tartışmalar ile arkeologların Kazak topraklarında Türklere ait olan 19 şehrin bulunması konuları hakkında detaylı bilgiler sundu.

Abai Kazak Milli Pedagoji Üniversitesi, Kazakistan Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Dr. Napil Bazılhan, “Kazakistan Bağımsızlığı: Tarihi Adımlar” isimli bir sunum yaptı. Sunumuna Kazakistan’ın Bağımsızlığının 25.Yıldönümünü kutlayarak başlayan Dr. Napil Bazılhan Türk halklarının siyasi-askeri yapısının tarihsel gelişimiyle birlikte Göktürklerin Çin ve Moğolistan topraklarında bulunmuş yazılı yapıtlarından söz etti. Bu yazıtların Türkçenin tarihsel süreçteki gramer yapısı ve bu yapının değişiminin yanı sıra Türklerin devlet anlayışı ile yönetimi, kültürel öğeleri, komşuları ve soydaşları ile olan ilişkileri ve sosyal yaşantısıyla ilgili önemli bilgileri içerdiğini dile getirdi.

Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdür yardımcısı Dr. Aidarbek Amirbek Kazakistan ve Türkiye ilişkilerinde stratejik ve siyasi gelişmelere değindi. Konuşmasında ana hatlarıyla diplomatik ilişkilerin gelişim süreci hakkında detaylı bilgiler verdi. Bağımsızlıktan bu yana geçen sürecin 3 döneme bölünerek incelenmesi gerektiğini belirten Amirbek bunları sırasıyla 1991-1993, 1994-2008, 2009-2015 yılları olduğunu sözlerine ekledi. İlk dönem olan 1991-1993 yıllarında iki ülke arasındaki ilişkilerin temelini oluşturan birçok görüşmeler ile anlaşmaların imzalandığını ifade etti. Bunlara örnek olarak 1994 yılındaki Türkiye ve Kazakistan arasında imzalanan Dostluk anlaşması ile iki ülke Dış İşleri Bakanlarının imzalamış olduğu diğer anlaşmalardan da bahsetti. 2009-2016 yılları arasında Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in iki ülke arasındaki ilişkilerin seviyesinin artması ve gelişmesinde önemli rol oynadığının altını çizdi. Öte yandan Türk Keneşi ile Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi gibi uluslararası organizasyonların kurulmasının ilişkilerin kurumsallaşmasında büyük katkı sağlayacağını sözlerine ekledi.

Avrasya Araştırma Enstitüsü uzman araştırmacılarından Dr. Erkin Baydarov, kültürel ve sosyal alanlarda Kazakistan ve Türkiye ilişkileri hakkında bilgiler paylaştı. İki ülke arasındaki ilişkilerin aktif bir şekilde gelişmekte olduğunu belirten Baydarov, 2009 yılında Astana’da Mustafa Kemal Atatürk’ün heykelin dikilmesiyle birlikte, Türkiye’de Abay Kunanbayev, Kabanbay Batır ile Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in heykellerinin bulunduğunu belirtti. Eğitim alanındaki işbirliklerine değinerek çeşitli programlardan bahsetmenin yanında 1992 yılında Türk Dünyasının manevi kültür başkenti olan Türkistan’da bulunan ortak devlet üniversitesi Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi ve faaliyetleri hakkında bilgiler paylaştı. Buna ek olarak iki ülke arasındaki ilişkilerin pekiştirilmesi amacıyla TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, TÜRKSOY, Türk Keneşi ve Türk Akademisi gibi kurumlarının faaliyetleri hakkında bilgiler verdi. Ayrıca iki ülke arasında eğitim, sağlık, restorasyon, tarımsal kalkınma, maliye, turizm, sanayi gibi birçok alanda türlü projelerde ortak faaliyetlerin gerçekleştirildiğini sözlerine ekledi.

Panelin sonunda konuşmacılar ile katılımcılar çeşitli konular hakkında görüş alışverişinde bulundular.