Сарыарқа аталатын алып кеңістік сонау адамзат баласы мекендеген уақыттан бастап, сақ, ғұн, түріктер заманында саяси оқиғалардың аренасы болды. Ал ор- тағасырлардағы тарихы Монғол империясының құрылуымен байланысты. Тарихы тереңнен тамыр тартатын Сарыарқа даласы бір заманда Алтын Орда деп аталған алып ипмерияның кіндігі болған. ХІІІ ғасыр басында, шығысы Алтайдан басталып батысы Дунай өзеніне дейін жеткен ұлан-ғайыр жерде ғаламат, ғажап империя бой көтерді. Дәл осы Ұлыстың негізін қалаушы ханның атымен «Жошы Ұлысы» деп атады.
Ал кейінгі тарихи де- ректерде бұл империяны Алтын Орда деп біледі… Шыңғыс хан 1223 жылдары Құланбасы жазығында үлкен құрылтай өткізеді. Сол жиында алып империяға билік жүргізу үшін бөліске салады. Сонда Дешті-Қыпшақ даласы үлкен ұлы Жошының үлесіне беріліп, осы өңірде билік құрғандығы тарих- тан аян. Жошының әуелгі Ордасы, Рашид-ад-Диннің жазуына қарағанда Ертіс өзенінің бойында болған. Кейінірек, орда әскері солтүстіктегі көршілес мемлекеттерді ығыстыра отырып, Жошы хан өз ордасын империяның қақ жүрегі Ұлытауға көшірген. Ханның қалған өмірі де осы таудың төңірегінде өтеді. Құпияға толы Жошы өлімі жайлы ел аузында таң-тамаша аңыздар мен жазба деректер сақталған