28 Ekim 2021 tarihinde Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Kanat Makhanov “Patterns of Post-Soviet Urbanization: Case of Kazakhstan” başlıklı online seminer verdi.

Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer’ın takdim konuşması ile başlayan seminerde Avrasya Araştırma Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Kanat Makhanov, ana hatlarıyla Sovyet sonrası dönemde Kazakistan’daki kentsel dönüşümün ana dinamiklerini anlattı.

Kanat Makhanov, öncelikle Sovyetler sonrası Kazakistan’daki kentsel nüfusun çok derin dönüşümler yaşadığını belirterek küçük şehirlerden ve kasabalardan büyük şehirlere doğru çok hızlı bir göç akışı yaşandığını ifade etti. 1989-2020 döneminde Kazakistan’da nüfusu 1 milyonun üzerinde olan şehirlerin sayısının 1’den 3’e çıktığını söyleyen Kanat Makhanov, bu üç şehirde yaşayan kentsel nüfusun payının %19,6’dan %39,6’ya yükseldiğinin altını çizdi. Ayrıca, benzer eğilimlerin diğer Sovyet sonrası devletlerde de görüldüğüne değindi. 

Öte yandan, 1989-2020 döneminde nüfusu 200 binin altında olan 81 il ve ilçeden 36’sında nüfus düşüşü yaşandığını bildiren Kanat Makhanov, bu tür köklü değişikliklerin ana nedeninin tüm Sovyet sonrası ülkelerin yaşadığı ekonomik geçiş olduğunu vurguladı. Kanat Makhanov, şehirlerde ve kasabalarda yoğunlaşan ağır sanayilerin hızlı düşüşünün, hizmet sektörü ekonomisinin merkezi haline gelen büyük şehirlere doğru göç akışına yol açtığını belirterek, bu köklü değişimlerin sosyo-ekonomik boyutları da olduğunu dile getirdi. Örneğin, küçük şehirlerden ve kasabalardan büyük ölçekli bir göç, işsizliğe ve yoksulluğa yol açmaktadır ve giderek büyük şehirler ve bölgesel merkezler iç göçmenler için çekici hale gelmektedir.

Seminerin devamında eski Sovyet ülkelerindeki ekonomik geçiş sürecinin, kentlerin algısını ve rolünü de değiştirdiğini kaydeden Kanat Makhanov, hızla büyüyen büyük şehirlerin aynı zamanda nüfusun kültür ve yaşam tarzının kentleşme faktörleri haline geldiğini anlattı. Kanat Makhanov’a göre, piyasa ekonomisine geçişle birlikte şehirler hizmet ekonomisinde uzmanlaşmaya başlamış ve halk tarafından rahat yaşam ve çalışma yerleri olarak algılanmaya başlamıştır. Ayrıca, büyük şehirlerin toplumun batılılaşmasında ve dünya toplumuyla bütünleşmesinde kilit bir unsur olduğunu da vurguladı.

Seminerin sonunda katılımcılar konuyla ilgili görüş alışverişinde bulundular. Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer, semineri için Kanat Mahanov’a teşekkür ederek, seminerin çok doyurucu ve yararlı bir şekilde geçtiğini vurgulayarak semineri sonlandırdı.