2021 жылы 4 қараша күні Газиантеп университеті Өнер және ғылым факультеті Тарих кафедрасының доценті, доктор Юнус Эмре Тансу «Орталық Азиядағы тәуелсіздік үшін күрес» атты онлайн семинар өткізді.

Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмердің кіріспе сөзімен басталған семинарда Газиантеп университеті Өнер және ғылым факультеті Тарих кафедрасының доценті, доктор Юнус Эмре Тансу негізінен бұрын Түркістан деп аталған Орталық Азия аймағының тарихы мен аймақтағы тәуелсіздік жолындағы күрестер туралы мағлұмат берді.

Доцент, доктор Таңсу ең алдымен түркі халықтары өмір сүрген аймақ ретінде бүгінгі Орталық Азия аймағының «Түркістан» деп аталғанын айта келе, «Орталық Азия» ұғымын XIX ғасырда орыс ғалымдары қолданғанын жеткізді. Сондай-ақ, орыстар қолданған бұл ұғымның батыс тілдерінде « Central Asia» және түрік тілінде «Orta Asya деп аударылғанын атап өтті.

Семинардың жалғасында XVI ғасырда Ақсақ Темір мен Шах Исмаилдан кейін Бабырдың бұл аймақты тастап кеткенін, Орта Азияда үлкен аласапыран болып, рулық-тайпалық тәртіптің әлсірегенін түсіндірген доцент, доктор Тансу бір жағынан Хиуа, Қоқан, Бұхара хандықтары, екінші жағынан Қазақ хандығы мен Қырғыз манаптығы құрылғанын тілге тиек етті. Орталық Азия аймағының уақыт өте шығыстан Жоңғар (Қалмұқ) шабуылына ұшырағанын әңгімелей келіп, аймақтың жоңғарларға қарсылығы мен тәуелсіздік күрестеріне тоқталды.

Бірақ XIX ғасырда орыстар аймақты тез басып алуға тырысып жатқанда, Ауғанстан арқылы аймаққа кіруге тырысқан ағылшын саясатының тиімді болғанын да айтты. Ағылшындардың Түркістан географиясындағы хандықтармен экономикалық және саяси қарым-қатынас орнату арқылы Қытай мен Ресейдің сауда саясаттарына қауіп төндіретінін мәлімдеді. XIX ғасырдағы үлкен державалар арасындағы геосаяси ойындардың нәтижесінде Ресейдің Орталық Азия аймағын толығымен жаулап алғанына тоқталған доцент, доктор Тансу Орталық Азиядағы тәуелсіздік үшін күрестің, бір сөзбен айтқанда, ұлттық сана мен ұлттық бірегейліктің әрқашан тоқтамағанын атап өтті.

Семинар соңында доцент, доктор Тансу бүгінгі тәуелсіз Орталық Азия мемлекеттерінің бірлік пен ынтымақта болуының өмірлік маңызы бар екеніне тоқталып, түрік әлемінің жарқын болашағына сенетінін айтып, сөзін аяқтады.

Қатысушылар баяндама тақырыбы бойынша өзара пікір алмасты. Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмер, нәтижелі семинары үшін доцент, доктор Юнус Эмре Тансүге алғысын білдіріп, осы тақырыпқа байланысты салмақты зерттеулер жүргізудің маңыздылығын атап өтті.