2021 жылы 28 қазан күні Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті Еуразия ғылыми-зерттеу институтының аға ғылыми қызметкері Қанат Маханов «Кеңес одағы ыдырағаннан кейінгі қалаласу: Қазақстан мысалы» атты онлайн семинар өткізді
Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмердің ашылу сөзімен басталған семинарда Еуразия ғылыми-зерттеу институтының аға ғылыми қызметкері Қанат Маханов Кеңес одағы ыдырағаннан кейінгі Қазақстандағы қалаласу үдерісінің негізгі динамикасын баяндады.
Қанат Маханов, ең алдымен, Кеңес одағы ыдырағаннан кейінгі Қазақстандағы қала халқы өте терең өзгерістерді бастан өткергеніне тоқталып, шағын қалалар мен елді мекендерден ірі қалаларға көші-қон ағыны қарқынды жүргенін айтты. 1989-2020 жылдар аралығында Қазақстандағы халқы 1 миллионнан асатын қалалар саны 1-ден 3-ке өскенін атап өткен Қанат Маханов осы үш қалада тұратын қала халқының үлесі 19,6 пайыздан 39,6 пайызға өскенін жеткізді. Сондай-ақ, осындай үрдістердің Кеңес одағының құрамынан шыққан басқа елдерде де байқалғанын атап өтті.
Енді бір жағынан, 1989-2020 жылдар аралығында халқы 200 мыңнан аспайтын 81 облыс пен ауданның 36-сында халық санының азайғанына тоқтала келе Қанат Маханов мұндай түбегейлі өзгерістердің басты себебі Кеңес одағы ыдырағаннан кейінгі бірқатар елдер бастан өткерген экономикалық ауысу екенін жеткізді. Қанат Маханов қалалар мен елді мекендерде шоғырланған ауыр өнеркәсіптің қарқынды құлдырауы қызмет көрсету саласы экономикасының орталығына айналған ірі қалаларға қарай көші-қон ағымына әкеліп соқтырғанын айтып, бұл түбегейлі өзгерістердің әлеуметтік-экономикалық жақтары да бар екенін жеткізді. Мысалы, шағын қалалар мен елді мекендерден ауқымды көші-қон жұмыссыздық пен кедейлікке әкеліп соқтырып, ал үлкен қалалар мен облыс орталықтары ішкі мигранттар үшін тартымды бола бастады.
Семинардың жалғасында Қанат Маханов бұрынғы кеңестік елдердегі өтпелі экономикалық үдерістер қалалардың түсінігі мен рөлін де өзгерткенін айта келе, қарқынды дамып келе жатқан ірі қалалар, сонымен қатар халықтың мәдениеті мен өмір салты қалаласу факторларына айналғанын түсіндірді. Қанат Махановтың айтуынша, нарықтық экономикаға көшумен қалалар қызмет көрсету экономикасына мамандана бастады және жұртшылық оны өмір сүруге және жұмыс істеуге қолайлы орын ретінде қабылдай бастады. Сондай-ақ, үлкен қалалар қоғамды батыстандырудың және оның әлемдік қоғаммен ықпалдасуының негізгі элементі екеніне тоқталды.
Семинар соңында қатысушылар тақырып бойынша пікір алмасты. Еуразия ғылыми-зерттеу институтының директоры, доцент, доктор Вакур Сүмер нәтижелі семинары үшін Қанат Махановқа алғысын білдіріп, семинарды қорытындылады.