14 Nisan 2022 tarihinde Özbekistan’da faaliyet yürüten Ekonomik Araştırma ve Reformlar Merkezi’nin Araştırmacısı Dr. Bahtiyor Eschanov “Role of International Cooperation in Energy Transition: Case Studies from Uzbekistan” başlıklı online seminer verdi.

Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer’in takdim konuşması ile başlayan seminerde Dr. Bahtiyor Eschanov, son birkaç yıldır Orta Asya ülkelerinin temiz yenilenebilir enerjiye geçişte aktif bir sürece dahil olduğunu belirterek konuşmasına başladı. Seminer devamında, Dr. Bahtiyor Eschanov bu ülkelerin hükümetlerin, BM tarafından formüle edilen sürdürülebilir kalkınma hedeflerine uygun olarak taahhütte bulunduğunu söyledi. Özbekistan ve Kazakistan hükümetleri bu yönde en aktif olanlardan olduğunu bahsetti. Ancak, Dr. Bahtiyor Eschanov’un seminerinde, enerji geçişinin rekabetçi doğası, devlet dışı özel girişimlerin eksikliği, yetersiz planlama, personel eksikliği ve diğer sorunlar, amaçlanan hedeflere ulaşmayı çok daha zorlaştığını söyledi. Dr. Bahtiyor Eschanov, inşaatı 10 yıldan fazla süren Semerkant güneş enerjisi santrali örneğinde kaynakların irrasyonel kullanımını örnek olarak gösterdi. 

Seminerde, konuşmacı maliyetlerin yanlış hesaplanması, zayıf planlama, inşaat sürecinin birden fazla durması vb. gibi birçok faktör nedeniyle, ucuz elektrik üretiminin çoğu zaman mümkün olmadığını ifade etti. Örneğin, Bakhtior Yeschanov, 2013 yılında Semerkant güneş enerjisi santralinin inşası için 320 milyon ABD doları tutarında bir ihalenin onaylandığını belirtiyor. Ayrıca, Özbekistan’daki güneş enerjisi miktarı Romanya’dakinden daha yüksek olmasına rağmen, Romanya’daki benzer bir proje 280 milyon ABD dolarına mal oldu ve daha fazla elektrik ürettiğini dile getirdi.

Dr. Bahtiyor Eschanov, Asya Kalkınma Bankası ve İslam Kalkınma Bankası gibi birçok uluslararası kuruluş tarafından sağlanan enerji geçiş projeleri için tahsis edilen geniş kredi kaynağının varlığına dikkat çekti. Benzer projeler, ancak daha küçük ölçekte, Özbekistan’da hidroelektrik alanında uygulanmaktadır. Seminerin sonunda, Dr. Bahtiyor Eschanov, enerji geçişinin bir parçası olarak yürütülen diğer büyük ölçekli çalışmalardan da bahsetti. Özellikle, Küresel Çevre Fonu (Global Environment Facility) çerçevesinde Özbekistan’ın kırsal kesimlerinde müstakil evlerin izolasyonu için çalışmalar yapıldığını, bu durumda bile, projelerin uygulanmasında düşük verimlilikle yol açan belirli eksikliklerin var olduğuna değinerek sözlerine son verdi.

Seminerin sonunda katılımcılar konuyla ilgili görüş alışverişinde bulundular. Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer, semineri için Dr. Bahtiyor Eschanov’a teşekkür etti.